Brazilië gaat met de billen bloot door ontslag milieuminister

Marina Silva, die sinds 2003 Milieuminister was, diende haar ontslag dinsdag (13 mei) in. Ze vroeg haar naaste medewerkers in dienst te blijven. Het ontslag kwam amper drie dagen na de derde Braziliaanse Milieuconferentie, het eindpunt van een inspraakprocedure waaraan 100.000 Brazilianen deelnamen. Maar redenen gaf de populaire milieuminister niet op.

Er spelen “persoonlijke motieven mee”, verklaarde senator Sebastião Viana. Volgens Viana, die in 2002 net als Silva verkozen werd voor de Amazonestaat Acre, blijft de relatie tussen Silva en president Lula goed, en zal ze de regering blijven steunen. Silva wil weer gaan zetelen in de senaat, waar ze een mandaat heeft tot 2011.  

Milieuorganisaties klinken minder verzoenend. Het vertrek van Silva maakt de keuze van de regering voor economische groei ten koste van de natuur “meer transparant”, oordeelt Roberto Smeraldi, de directeur van Friends of the Earth/Braziliaanse Amazona. “De regering verliest een van haar meest trouwe ministers, iemand die in de pas liep en altijd bereid bleek de regeringsbeslissingen te legitimeren.”

Het ontslag bewijst dat er voor het milieu “geen plaats is in de huidige regering”, reageert Denise Hamú, algemeen secretaris van de Braziliaanse afdeling van het Wereldnatuurfonds.

Plan voor Duurzaam Amazonegebied

Milieuactivisten geloven dat het vorige week donderdag door Lula aangekondigde Plan voor een Duurzaam Amazonegebied (PAS) Silva de stekker uiteindelijk heeft doen uittrekken. Het PAS wil de economische ontwikkeling van het grootste tropische bosgebied op aarde versnellen, de infrastructuur in de regio verbeteren en tegelijk het milieu er beter beschermen.

Veel PAS-projecten lopen al. In de gemeenten waar de ontbossing zwaar toeslaat wordt het eigendomsregister vernieuwd, landeigenaars die zich houden aan de boswetgeving krijgen meer krediet en er worden ook wegen, kanalen en havens verbeterd.

Het PAS was de “doodssteek” voor het programma voor duurzame ontwikkeling van de Amazoneregio dat het ministerie van Milieu vanaf 2003 in samenspraak met onderzoekers, sociale organisaties en milieugroepen uittekende, vindt Smeraldi. Het was haar belangrijkste project, maar door het PAS werden de beginselen ervan helemaal verwrongen. Bovendien werd niet Silva maar wel Roberto Mangabeira Unger verantwoordelijk voor de coördinatie van het PAS. Mangabeira Unger is minister van Strategische Aangelegenheden, een functie die nog maar zeven maanden bestaat.

Er waren nog meer actuele ergernissen. Silva kreeg binnen de regering nauwelijks steun voor de strijd tegen de ontbossing in het Amazonegebied, die vorig jaar weer begon toe te nemen. Een tegen haar zin besloot Brazilië ook opnieuw werk te maken van nieuwe kerncentrales.

Eerder in haar regeerperiode moest Silva nog grote nederlagen slikken. Ze moest zich neerleggen bij de goedkeuring van genetisch gewijzigde gewassen en er kwamen nieuwe stuwdammen en wegen in het Amazonegebied. Als een trouwe partijsoldaat keurde Silva het allemaal goed. Ze zorgde ook voor begeleidende maatregelen om de negatieve milieueffecten te verzachten.