'Brazilië stevent af op schuldencrisis in 2003'

De voorbije dagen was er al veel bezorgdheid over de economische stabiliteit
in Brazilië, maar die werd vooral veroorzaakt door de campagne van Luiz
Inacio (Lula) da Silva als linkse president na de verkiezingen van 6
oktober. Maar volgens economen die de ontwikkelingen in Brazilië volgen, is
de politieke onzekerheid niet het enige probleem dat Brazilië parten speelt.
De kans dat Brazilië tegen eind 2003 een omvattende schuldherschikking
nodig heeft, bedraagt 70 procent en wordt waarschijnlijk nog groter als Lula
de verkiezingen wint, aldus Goldstein.

Volgens Goldstein, die onderzoek verricht naar een alarmsysteem dat de
internationale gemeenschap tijdig kan waarschuwen voor grote financiële
crisissen, verbergt het salvo van steunbetuigingen dat Brazilië de voorbije
dagen kreeg van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de G7 - de
grootste industrielanden - pure angst over de toekomstige prestaties van het
Zuid-Amerikaanse land. Tot heel onlangs liet de G7 niets van zijn
bezorgdheid blijken, observeert Goldstein. Maar intussen is de situatie zo
ernstig dat doen alsof er niets aan de hand is, niet meer kan.

De directeur van het IEE, C. Fred Bergsten, deelt de sombere inschatting van
Goldstein. Hij wijst erop dat Brazilië de voorbije maanden geconfronteerd
werd met een forse stijging van het gemiddelde interestniveau op zijn
schuldbewijzen. De totale buitenlandse schuld van Brazilië is gelijk aan
vier keer de waarde van alles wat het land in één jaar exporteert; de netto
openbare schuld bedraagt 45 procent van het bruto binnenlands product. Die
cijfers gaan de kant op van de Argentijnse statistieken van eind vorig jaar,
net voordat duidelijk werd dat Argentinië zijn schulden niet meer kon
terugbetalen.

In 2000 groeide de Braziliaanse economie nog met 4,5 procent, maar de
voorspellingen voor dit jaar blijven hangen rond twee procent.
Groeivertragingen verminderen de draagkracht van landen met een zware
schuldenlast, aldus Goldstein. Brazilië zal dit jaar net als in 2000 een
tekort van ongeveer 2 procent op zijn lopende rekening laten noteren, maar
het land krijgt in 2002 waarschijnlijk maar zowat de helft binnen van de
bijna 33 miljard dollar aan directe buitenlandse investeringen waarop het
twee jaar geleden kon rekenen. Het land is de voorbije jaren meer gaan
exporteren, maar door de dalende prijzen zijn de ontvangsten mager gebleven.

Volgens Goldstein heeft Brazilië 45 tot 50 miljard dollar nodig om zijn
buitenlandse schuldverplichtingen van 2003 en 2004 na te komen. Het is
verre van duidelijk waar dat geld vandaan moet komen, zegt Goldstein. De
Braziliaanse real is vandaag zowat 20 procent minder waard dan in 2001. Ook
de Braziliaanse aandelen zijn de voorbije 12 maanden gemiddeld zowat één
vijfde van hun waarde kwijtgespeeld.

Maar niet iedereen ziet Brazilië meteen Argentinië achterna gaan. William
Cline een andere econoom van het IIE, stelt dat de vrij zwevende real voor
de Braziliaanse economie een weldaad was in vergelijking met de pariteit
tussen dollar en peso die de Argentijnse ondernemers tot begin dit jaar als
een molensteen om de hals hing. Volgens Cline heeft de regering van de
Braziliaanse president Fernando Henrique Cardoso ook een verstandig monetair
beleid gevoerd, waardoor de kans op een ontsporing van de inflatie erg
gering blijft en er ook geen sprake is van de massale kapitaalvlucht waarmee
Argentinië had af te rekenen.

Nog een andere Brazilië-expert, Riordan Roet van de School of Advanced
International Studies (SAIS), voegt daaraan toe dat de investeerders zich
ten onrechte grote zorgen maken over een mogelijke verkiezingsoverwinning
van de linkse Lula. Hij wijst er op dat de kandidaat van de Braziliaanse
Arbeiderspartij al vier keer zonder succes een gooi naar het presidentschap
heeft gedaan.

Goldstein geeft toe dat de pragmatische en solide economische politiek die
Brazilië de voorbije jaren heeft gevoerd, de geloofwaardigheid van de
bestuurders van het land heeft versterkt. Maar volgens hem zit het
internationaal economisch klimaat gewoon tegen. Internationale investeerders
zijn op dit moment al niet bijzonder happig om hun geld in
ontwikkelingslanden te pompen, en wie dat toch doet, denkt in de eerste
plaats aan landen als China, Mexico, Zuid-Korea en Rusland. Daar lijkt de
kans op een grote financiële crisis momenteel veel kleiner dan bij de
buurlanden van Argentinië.