Brood en rozen voor Dora Alicia

Ze is op bezoek in België, uitgerekend op de dag dat Guatemala lamgelegd wordt door een nationale staking, begin juni. Met protestacties riepen vakbonden, boerenorganisaties, kleinhandelaars en straatverkopers president Berger, die nog geen jaar in functie is, tot de orde. Ze willen dat er dringend werk gemaakt wordt van een meer sociaal beleid.
Dora Alicia is een doorwinterde vakbondsmilitante. Veertien jaar geleden werd ze lid van de Central General de Trabajadores de Guatemala (CGTG), een vakbondsfederatie die ook informele werkers onder haar leden telt. Ze kent het leven in de straat, al vanaf haar tiende begon ze te venten. Nu verkoopt ze kleren en posters. Dora Alicia: ‘Vandaag werkt bijna 70 procent van de actieve bevolking in de informele economie, omdat er geen ander werk is. In de maquilas, de assemblagebedrijven, worden arbeiders voor de minste overtreding ontslagen. En de lonen dalen daar ook. Dus nemen mensen hun toevlucht tot de straatverkoop: kinderen, ouderen, mannen, vrouwen, mindervaliden, blinden. Al is het om lotjes te verkopen van de loterij.’
‘Uit noodzaak begonnen we ons te organiseren’, vertelt ze. ‘Eerst in comités, volgens de wijken waarin we verkochten. Ons belangrijkste doel was vergunningen te bekomen om op straat te verkopen. Het heeft me een groot doorzettingsvermogen bijgebracht. Als je georganiseerd bent, kan je onderhandelen, kan je opkomen voor je rechten.’ Toen de vakbond zich meer met de informele werkers ging bezig houden, zochten ook de comités toenadering. Het aantal formele arbeiders in de vakbond is drastisch gedaald, omdat er steeds minder formele werkers overblijven, maar ook omdat bedrijven niet willen dat mensen zich aansluiten bij een vakbond.
‘De vakbond was geïnteresseerd om onze strijd mee op te nemen, en wij ondersteunen de politiek van het syndicaat. Wanneer dat oproept om te betogen tegen de prijsstijgingen van de elektriciteit, dan gaan we. Als er moet betoogd worden voor sociale zekerheid, dan zijn we op post. Ook al kunnen wij, informele werkers, geen beroep doen op zo’n sociale zekerheid. Het kan gewoon niet zijn dan dit voorrecht wordt afgepakt. Informele werkers zijn heel solidair! Bij stakingen en protesten zijn wij het die de meeste mensen aandragen.’
Al die acties worden hen niet in dank afgenomen. Een van hun leiders, Rigoberto Dueñas, zit sinds juni 2003 in de gevangenis. Als afgevaardigde van de werknemers zat hij in de beheerraad van het Guatemalaans Instituut voor Sociale Zekerheid. Hij stelde er systematisch de vriendjespolitiek, fraude en straffeloosheid van het bestuur aan de kaak. Dora: ‘De waarheid spreken moet je in Guatemala nog steeds met repressie betalen.’ Victoriano Zacarías, secretaris van de CGTG, werd in februari dit jaar samen met enkele andere vakbondsactivisten opgepakt bij een staking van vrachtwagenchauffeurs. De man zit nog steeds vast en wordt beschuldigd van terrorisme en acties die de nationale veiligheid in gevaar brengen, wat hem 9 tot 36 jaar gevangenisstraf kan kosten.
Volgens Dora is het vooral de bedrijfswereld die zo’n harde aanpak eist. Onlangs decreteerde de president een loonsverhoging met 2 quetzales (0,25$). Maar de ondernemers wilden niet, en dus is de maatregel weer afgevoerd. Toch gaat de strijd verder. Dora Alicia: ‘We kunnen toch niet mekaar bij de hand nemen en samen naar de brug stappen om ons in de rivier te storten. Je moet blijven vechten voor een betere toekomst. Na ons komen er anderen, en weer anderen.’ Dora Alicia was in België op uitnodiging van Wereldsolidariteit, www.wereldsolidariteit.be of www.wereldburger.net