Bureaucratie en corruptie stijgt onder Poetin

Het contrast is groot. Gewone Russen noemen bureaucraten onverschillig, corrupt en incompetent. Zelf zien de Russische ambtenaren zich als professioneel, hardwerkend en efficiënt.

De onderzoekers bevroegen 1.500 Russen, verspreid over het hele land. Daarnaast hielden ze tussen juli en september een parallelonderzoek onder bureaucraten in 58 steden.

In Rusland zijn bureaucraten geen gewone ambtenaren, zegt onderzoeker Mikhail Gorshkov. Ze vormen een kaste die voor zichzelf leeft en niet ten dienste staat van de overheid of bevolking. Dat de bevolking zo negatief is over de bureaucratie, komt niet uit het niets. Dat is gebaseerd op persoonlijke ervaringen.

De zogenaamde bestuurlijke vernieuwing heeft de weg gewezen naar diepgewortelde corruptie, zei parlementarier Vladimir Ryzhkov in een reactie. De buitenproportionele groei van het ambtenarenapparaat en de bijkomende corruptie vormen volgens hem het grootste obstakel voor snelle economische ontwikkeling in Rusland.

Van alle ondervraagde Russen zegt 71 procent dat de bureaucraten de ontwikkeling van Rusland belemmeren. Slechts 27 procent bestempelt het ambtenarenapparaat als onmisbaar. Het beeld dat de Russen hebben van de bureaucratie wordt steeds negatiever, aldus Ryzhkov.

Rusland telt 104 miljoen inwoners en 1,3 miljoen ambtenaren. In de voormalige Sovjet Unie waren dat er nog 660.000, zegt Ryzhkov. Dit onderzoek toont onomstotelijk aan dat onze ambtenaren een aparte klasse vormen, een klasse die drastisch verschilt van de rest van de samenleving.

In zijn jaarlijkse ‘troonrede’ zei president Poetin dit jaar dat hij het ambtenarenapparaat wil verbeteren en dat hij een einde wil de vermenging van persoonlijke en publieke belangen. In de praktijk is daar echter nog weinig van te merken.

Gennady Zyuganov, leider van de Communistische Partij, vindt dat de regering iets moet doen aan de excessieve bureaucratische hindernissen of anders op moet stappen. Een vreedzame revolutie van het volk moet volgens hem gebaseerd zijn op drie pijlers: de uitroeiing van de bureaucratie als een aparte klasse, herstel van sociale zekerheid en de nationalisering van aardgasbronnen en andere strategische industrieën. De Russische ‘bourgeoisie’, zegt hij, realiseert zich dat Rusland anders eerder een rode revolutie dan een oranje revolutie wacht, een opmerking die verwijst naar de Oranje Revolutie die eind vorig jaar in de Oekraïne begon.

Politieke bureaucraten zijn er de oorzaak van dat miljarden aan oliedollars Rusland verlaten, zegt Zyuganov. Voormalig topman Mikhail Khodorkovsky van oliebedrijf Yukos, die nu in de gevangenis zit, liet zich ook kritisch uit over het beleid van Poetin. In een interview dat deze week op zijn website werd geplaatst, zei hij dat een leger van gulzige bureaucraten de scepter zwaait in het land en dat het gevecht tegen de zichzelf dienende bureaucratie nog maar net begonnen is.

Khodorkovsky zit in een Siberische gevangenis bij de Chinese grens, zes tijdzones van Moskou, een gevangenisstraf van acht jaar uit voor belastingontduiking en fraude. De oud-topman heeft herhaaldelijk aangekondigd na zijn gevangenisstraf te politiek in te gaan. (JS/ADR)