‘Bush stuurt aan op oorlog met Iran’

Terwijl in Washington werd gespeculeerd over de vraag of de president de aanbevelingen van de Studiegroep Irak zou overnemen, hadden weinig verwacht dat hij het tegenovergestelde zou doen van wat James Baker en Lee Hamilton adviseerden. In plaats van terugtrekking, kondigde Bush een uitbreiding van het aantal troepen aan. In plaats van in gesprek te gaan met Syrië en Iran, verklaarde hij zo ongeveer de oorlog aan die staten. Ook het advies om Israël onder druk te zetten om het conflict met de Palestijnen op te lossen, werd genegeerd. De regering voedt daarentegen de strijd in Gaza, door training en ondersteuning van Fatah in het conflict met Hamas.

Recente ontwikkelingen en verklaringen wijzen erop dat de Amerikaanse regering een oorlog met Iran serieus overweegt. Afgelopen woensdag uitte Bush zware beschuldigingen aan het adres van Teheran. De geestelijken daar zouden “materiele steun verlenen voor aanvallen op Amerikaanse troepen.”

Bush beloofde om “een einde te maken aan de aanvallen op onze troepen”, en “netwerken die geavanceerde wapens en training verschaffen aan onze vijanden in Irak te vernietigen.” Hij zei echter niets over de stroom wapens en geld die vanuit Jordanië en Saudi-Arabië naar al-Qaeda en de soennitische opstandelingen vloeit.

Bush kondigde aan dat de VS een extra ‘carrier strike group’, een aanvalsvliegdekschip met begeleidende marineschepen, naar de Perzische golf sturen. Daarnaast noemde hij de installatie van het Patriot antiraketsysteem in landen van de Samenwerkingsraad voor de Golf, ter bescherming van de Amerikaanse bondgenoten.

Het nut hiervan voor de oplossing van het conflict in Irak blijft een mysterie. Zowel de soennitische opstandelingen als de sjiitische milities beschikken niet over korte- tot middellange afstandsraketten. En als ze die wel zouden hebben, dan wijst niets erop dat zie die willen inzetten om de betreffende Golfstaten, Bahrein, Koeweit, Oman, Qatar, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten aan te vallen.

De plaatsing van de Patriot-raketten kan echter wel verklaard worden in het licht van een mogelijke aanval op Iran. Vorig jaar wees Teheran er in onverbloemde taal op dat het die Golfstaten zou aanvallen, als de VS Iran zouden aanvallen met die landen als basis. Gezien de zwakte van de Iraanse luchtmacht, zijn korte en middellange afstandraketten in dat geval het meest waarschijnlijke wapen.

Misschien is de sterkste aanwijzing voor de dreigende oorlog wel de recente arrestatie van Iraanse diplomaten in Irak. Amerikaanse speciale troepen bestormden vorige week het Iraanse consulaat in Arbil in het Koerdische noorden van Irak, en arresteerden vijf diplomaten. Op de luchthaven van Arbil raakten de Amerikaanse troepen bijna in gevecht met Koerdische milities. De actie leidde tot woede bij de Iraakse regering, inclusief de Koerdische leden die normaal gesproken pro-Washington zijn.

De regering-Bush rechtvaardigt deze acties, en soortgelijke acties eind vorig jaar, door te verwijzen naar de Iraanse betrokkenheid bij de opstand in Irak. Maar als het doel zou zijn om inlichtingen te verzamelen, dan zou een gelijktijdige aanval op Iraanse doelen logischer zijn. De huidige strategie biedt Iran alle gelegenheid om eventueel bewijsmateriaal te vernietigen.

Het zou ook zo kunnen zijn dat de invallen en arrestaties bedoeld zijn om Iran te provoceren en een reactie uit te lokken. Als Iran zou reageren, dan zou de regering-Bush gemakkelijker steun in het Congres kunnen vinden voor een oorlog. Een aanval zou dan gepresenteerd kunnen worden als een ‘noodgedwongen reactie’, in plaats van als een ‘preventieve oorlog’, zoals met de inval in Irak gebeurde.

Prominente Republikeinse en Democratische senatoren lijken de oorlogsstrategie van de president echter te doorzien. Tijdens een hoorzitting donderdag van het Foreign Relations Committee, vergeleek senator Chuck Hagel uit Nebraska, Bush’ strategie met die van Richard Nixon tijdens de Vietnamoorlog: het volk voorliegen om de oorlog te kunnen uitbreiden naar Cambodja. “Als je dit soort strategieën in gang zet”, waarschuwde hij minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice, “dan begeef je je op een heel gevaarlijk pad.” Senator Joseph Biden uit Delaware voegde eraan toe dat een oorlog met Iran goedgekeurd moet worden door het Congres en dat dat niet zomaar zal gebeuren.

Het lijkt erop dat Iran nu aan zet is. De Amerikaanse tactiek zal ook Teheran niet zijn ontgaan, en de Iraanse regering zal de kwestie vermoedelijk niet onnodig laten escaleren. Maar als de Amerikaanse provocaties doorgaan, dan kan er bedoeld of onbedoeld toch een antwoord komen. Iran heeft er in het verleden blijk van gegeven niet altijd de nodige discipline te kunnen opbrengen als het gaat om het niet-beantwoorden van agressie.

Terwijl de Amerikaanse regering er wellicht op rekent dat druk op Iran kan leiden tot een compromis, is het vertrouwen in Teheran minimaal als het gaat om concessies aan de VS. Aangezien de VS in het verleden Iraanse voorstellen verwierpen, zal Iran waarschijnlijk weinig heil verwachten van nieuwe voorstellen.

Dr. Trita Parsi is auteur van “Treacherous Triangle – The Secret Dealings of Israel, Iran and the United States” (Yale University Press, 2007).