CAFTA is het toverwoord van toekomstige president - analyse

Op 1 juni krijgt El Salvador voor de vierde keer op rij een president uit de stal van de Nationale Republikeinse Alliantie (Arena), die het land al sinds 1989 bestuurt. Na zijn overwinning kondigde Antonio Saca aan dat hij de Salvadoraanse economie weer op gang wil trekken met de ratificering van CAFTA, een vrijhandelsakkoord dat de Verenigde Staten in december afsloten met vijf Amerikaanse landen. Maar het is de FMLN, de partij van de verliezende presidentskandidaat Schafik Handal, die daarover zal beslissen. Nog tot de volgende parlementsverkiezingen in 2006 bezet het linkse FMLN 31 van de 84 zetels in het parlement. Dat is ruim voldoende om het omstreden vrijhandelsakkoord tegen te houden. Arena beschikt over 27 zetels, de Nationale Verzoeningspartij heeft er 15 en de rest is verdeeld onder twee kleinere partijen.

De conservatieve ex-sportverslaggever zal hoe dan ook méér moeten verzinnen dan CAFTA om de doodzieke Salvadoraanse economie aan de praat te krijgen. El Salvador kampte in 2003 met een handelstekort van 1,27 miljard dollar, een last die met de jaren ondraaglijk wordt. De omschakeling van de economie naar de dollar in januari 2001 doet de import toenemen, waardoor de balans nog meer overhelt. Het enige wat de Salvadoraanse economie nog recht houdt, zijn overschrijvingen uit de VS. De VS tellen 2,7 miljoen Salvadoranen (tegenover 6,5 miljoen in eigen land) en die sturen hun dollars massaal naar het moederland.

Dit kan niet de steunpilaar van onze economie blijven, stellen Juan José García en Sergio Bran, twee onafhankelijke analisten van de Centraal-Amerikaanse Universiteit van San Salvador (UCA). Er moeten andere sectoren geactiveerd worden. Officieel zit 9 procent van de Salvadoranen zonder werk, maar in werkelijkheid schurkt de werkloosheid tegen de 19 procent aan, zegt het UCA. Ten minste vier op tien Salvadoranen leven in armoede. Vooral op het platteland zijn er weinig tot geen perspectieven.

Bran betwijfelt of Saca daar verandering in kan brengen. Voor het Salvadoraanse platteland, dan het moet hebben van gewassen waarvan de prijs internationaal gekelderd is, zal de concurrentie met de grootschalige Amerikaanse producenten moordend zijn. Geen enkele partij heeft tijdens de verkiezingscampagne een voorstel gedaan om de belangrijkste sociale en economische problemen op te lossen. We kunnen weinig veranderingen verwachten, vrees ik, zegt de analist.

Een grote ommezwaai blijft onmogelijk de Salvadoraanse bevolking in kampen verdeeld blijven. Tijdens de campagne speelden de klassieke ideologische verschillen tussen links en rechts sterk op. Het is een erfenis van de burgeroorlog die tussen 1980 en 1992 75.000 mensenlevens kostte. Arena moet werk maken van een nationaal verzoeningsprogramma, zegt Bran. De mensenrechtenschendingen uit die periode worden voorlopig onder de mat geveegd. Scheidende president Fancisco Flores stelde een onderzoekscommissie aan, maar die brak voorlopig weinig potten. Zijn partijgenoot en voorganger Alfredo Cristiani kondigde een amnestie af die honderden mensenrechtenschenders uit de wind zet. Het is afwachten of El Salvador het voorbeeld van zijn Zuid-Amerikaanse buren volgt en breekt met de straffeloosheid. De toekomstige president heeft ook een harde aanpak beloofd van de ‘maras’, de jeugdbendes die een cultuur van drugs en geweld uitdragen in de steden.