Cambodja: ‘Er ontbraken zo’n 1,3 miljoen namen op de kiezerslijsten’

De oppositie claimt dat de regering de voorlopige verkiezingsresultaten van zondag 28 juli heeft vervormd door middel van electorale fraude en het controleren van de media. De VS en de EU uitten hun bezorgdheid over de ongeregeldheden tijdens de verkiezingen en vragen om een transparant en volledig onderzoek van alle rapporteringen van onrechtmatigheden. Deze dinsdag verwierp de Cambodjaanse regering deze aantijgingen.

Wie is wie?

Hun Sen is een van ’s wereld langst dienende eerste ministers: hij is aan de macht in variërende regeringscoalities sinds 1985. Zondag 28 juli won zijn partij de Cambodian People’s Party (CPP) nipt 68 van de 123 zetels op basis van voorlopige verkiezingsresultaten. Dit is een sterke daling sinds de vorige verkiezingen in 2008 toen de partij nog 90 zetels verwierf. De oppositiepartij Cambodja’s Nationale Reddingspartij (CNRP) verdubbelde zijn aandeel in het parlement en won 55 zetels.

Sam Rainsy, de belangrijkste oppositieleider, was in 1995 minister van Financiën en leeft sinds 2005 in vrijwillige ballingschap, toen een stemming in het parlement hem en twee andere parlementsleden van hun parlementaire immuniteit onthief. Hij werd veroordeeld voor smaad nadat hij de CPP in de toenmalige coalitie van corruptie beschuldigde. Op 12 juli dit jaar werd hem op vraag van de eerste minister koninklijke gratie verleend, waardoor hij een week later naar Cambodja terug kon keren zonder gearresteerd te worden. Hij kon zich wel niet verkiesbaar stellen tijdens de verkiezingen afgelopen weekend, maar trok in de aanloop naar de verkiezingen wel de CNRP campagne.

‘Zo’n 1,3 miljoen namen ontbraken’

Rainsy uit zijn ongenoegen over wat hij omschrijft als het ‘afnemen van de rechten van een groot deel van het electoraat’. Kol Preap, de uitvoerende directeur van Transparancy International Cambodja vertelde nieuwsagentschap AFP dat ‘het erg moeilijk is deze verkiezingen vrij en eerlijk te noemen. Er waren geen gelijke concurrentievoorwaarden: er was geen gelijke toegang tot de media en de oppositieleider werd slechts twee weken voor de verkiezingen het land ingelaten.’ De Cambodjaanse Associatie voor Mensenrechten en Ontwikkeling sprak ook over stemonregelmatigheden, maar dat het momenteel niet duidelijk is in hoeverre die de uitslag hebben beïnvloed. Volgens Rainsy ontbraken er zo’n 1,3 miljoen namen op de kiezerslijsten in de stembureaus. De onuitwisbare inkt die gebruikt wordt om aan te tonen dat iemand reeds gestemd heeft, was makkelijk af te wassen. ‘Er werden honderdduizenden valse certificaten aangemaakt en kiezers geïntimideerd. Een CPP dorpshoofd bevestigde dat dit op zijn grondgebied heeft plaatsgevonden,’ volgens Human Rights Watch.

Rainsy roept op een speciaal comité op te richten met vertegenwoordigers van de beide partijen en lokale en internationale experts om de beschuldigingen te bewijzen. ‘Dit comité kan bevestigen dat de ongeregeldheden zo wijd verspreid waren dat ze de wil van het volk vervormd hebben’. Cambodia ’s Nationale Verkiezingscomité (NEC) verklaarde geen onregelmatigheden te hebben geobserveerd. CPP woordvoerder, Khieu Kanharith, kondigde aan dat zijn partij ‘de beslissing van het NEC volgt.’ Hiermee verwerpt de regeringspartij alle aantijgingen. ‘Maar dit NCE staat onder de controle van de overheid, net als de lokale verkiezingsambtenaren. Enkel een onafhankelijk onderzoek kan de geloofwaardigheid van de beschuldigingen bewijzen. Zonder zo’n onderzoek is het haast ondenkbaar dat de Cambodjanenvertrouwen hebben in de legitimiteit van de overheid’, zegt Adams.

Wat was de inzet van de verkiezingen?

Cambodja is een klein en arm, maar snel groeiend land dat een boomende textielsector opbouwt en economische banden aanknoopt met China en Vietnam. De meer dan 300.000 textielwerkers toonden zichzelf als de ferventste oppositie tegen de CPP. ‘In Cambodja zijn land- en arbeidsrechten de belangrijkste bezorgdheden van de bevolking. Corruptie is ook een grote kwestie, maar het onderliggende thema is steeds de onrechtvaardigheid in het land’, volgens Naly Pilorge, voorzitter van de Cambodjaanse Liga ter Promotie van Mensenrechtenbescherming. Het is de CNRP die beloofde het minimumloon naar 150 dollar per maand op te krikken. ‘De steun van de textielwerkers zal waarschijnlijk een positief effect op hun toekomst hebben. Momenteel kiest de overheid de kant van de grote merken in plaats van een arbeidswetgeving af te dwingen. Met elke zetel meer die de CNRP wint, staat de regering onder druk dingen te verbeteren’, zegt vakbondsleider Kong Athit.

‘Ik ben de enige echte uitdager van Sen en mijn partij geniet een steeds groeiende populariteit’, zegt Rainsy. Dat terwijl zijn regeringspartij, een voormalige communistische partij, met meer en meer publieke weerstand kampt. Cambodjanen zijn steeds minder tevreden over de CPP en de schendingen van de mensenrechten. ‘Er zijn veel overeenkomsten tussen de jeugd hier en die in de Arabische wereld. Ze zijn erg misnoegd over het regime: ze zijn werkloos en gefrustreerd. Ze willen een einde zien aan de corruptie en onrechtvaardigheid. We hebben nog een lange weg te gaan’, vertelt hij.