"Cambodja wil Rode Khmer-tribunaal stille dood laten sterven"

De rechters brachten hun conclusies eind april naar buiten op een vrijdagavond. “Het lijkt erop dat ze zo min mogelijk aandacht wilden voor deze stap”, zegt Clair Duffy, die de rechtszaak volgt namens het Open Society Justice Initiative.

“Het is een belediging voor de mensen die een herinnering hebben aan de doden”, zegt advocaat Theary Seng. Haar eigen ouders behoorden tot de naar schatting 1,7 miljoen mensen die stierven tijdens het regime van de Rode Khmer, tussen 1975 en 1979. Pol Pot, de leider van de ultramaoïstische beweging, stierf in 1998 zonder zich ooit te hebben verantwoord.

Duch

Seng heeft zich afgelopen maand aangemeld als civiele partij, dat is toegestaan in deze zaak, en heeft publiekelijk benoemd wie volgens haar verdacht is. De rechtbank wees haar verzoek af en noemde haar “roekeloos”. “Het hof gebruikt vertrouwelijkheid om zich te kunnen verbergen”, zegt ze.

Tot nog toe is er maar één leider van de Rode Khmer veroordeeld door de Buitengewone Kamers van de Hoven van Cambodja, zoals het tribunaal officieel wordt genoemd. Kaing Guek Eav, bekend als Duch, werd vorig jaar schuldig bevonden aan de marteling en dood van 14.000 Cambodjanen. Ook Zaak 002, tegen vier leiders van het regime, loopt nog en zal naar verwachting dit jaar beginnen.

Zaak 003 is anders. Slachtoffers en hun families mogen als civiele partij meedoen. De details van het onderzoek zijn echter niet bekend gemaakt. “Ze hebben daardoor niet genoeg informatie om mee te doen. We hebben eigenlijk al twintig maanden niets gehoord over de voortgang. Dit laat zien dat de rechters de zaak het liefst een stille dood laten sterven.”

Aanklager Andrew Cayley

De politiek wordt intussen beschuldigd van inmenging. De regering heeft namelijk meermalen duidelijk gemaakt dat het tribunaal na Zaak 002 moet stoppen, omdat nog meer aanklachten het verscheurde land alleen maar zouden ondermijnen. Hierover bestaat zelfs binnen het hof verschil van mening, tussen de internationale aanklager en de aanklager uit Cambodja.

Dat werd deze week pijnlijk duidelijk toen de internationale aanklager, Andrew Cayley, liet weten dat de onderzoeksrechter de misdaden “nog niet volledig had onderzocht” en dat hij de zaak wilde laten heropenen. Hij gaf ook nieuwe informatie over locaties waar misdaden plaatsgevonden zouden hebben.

Zijn Cambodjaanse collega, Chea Leang, zei de dag erna daarentegen dat hem duidelijk was geworden dat de verdachten niet behoren tot de leiders die het meest verantwoordelijk waren in de tijd van de Rode Khmer, en dat hij tegen nieuwe rechtszaken is.

Deze maand moeten de onderzoeksrechters beslissen of ze de zaak zullen heropenen of niet.