Canada blijft verdeeld over resultaten tien jaar Nafta

De voorstanders van het verdrag lijken de cijfers aan hun kant te hebben. De VS investeerden in 2001 voor 166 miljard dollar in Canada, een stijging met 150 procent vergeleken met 1994. De Canadese investeringen in de VS namen zelfs met 230 procent toe. De Canadese economie creëerde de voorbije 10 jaar 560.000 nieuwe banen en groeide in 2002 met 3,4 procent - de beste prestatie van de grote industrielanden.

Maar de tegenstanders zwaaien met andere gegevens. Volgens Murray Dobbin, de auteur van een kritisch boek over de nieuwe Canadese premier Paul Martin, heeft Nafta 300.000 Canadese banen naar Mexico en het Zuiden van de VS doen verhuizen en heeft het akkoord de reële arbeiderslonen in Canada met 20 procent doen dalen. Alle studies bewijzen dat arbeiders in Mexico, de VS en Canada niet beter zijn geworden van Nafta, zegt Dobbin. De voorstanders van het akkoord blijven herhalen dat alles om ‘concurrentiekracht’ draait, maar in werkelijkheid wordt er constant geknaagd aan de lonen, de rechten van werknemers en milieuregels. Dobbin ergert zich vooral aan het feit dat de lonen achteruitgingen in een periode waarin Canada een hoog handelssurplus deed optekenen en dus steeds rijker werd.

De weerstand tegen Nafta komt in Canada vooral van nationalistische groepen als de Council of Canadians, van vakbonden en van progressieve denktanks als het Canadian Centre for Policy Alternatives (CCPA). In het parlement nemen enkel de New Democrats, de vierde partij in het land, de Nafta onder vuur.

De regerende Liberale Partij, die in 1993 aan de macht kwam met een programma waarin sprake was van het opnieuw overdenken van het toen al ondertekende handelsakkoord, staat nu pal achter Nafta. Het is een fantastisch succes geworden. Van 1993 tot 2001 is de Canadese export van nijverheidsgoederen naar de VS en Mexico met bijna 95 procent gestegen, zegt Pierre Pettigrew, de voormalige Canadese minister van Internationale Handel. Pettigrew voorspelt dat Canada nog meer uit Nafta zal halen als de Amerikaanse relance zich doorzet. De VS zijn veruit de grootste handelspartner van Canada. Ook het grootste deel van de Canadese bedrijfswereld heeft geen twijfels. Het verdrag is heel positief uitgedraaid voor ons, oordeelt Finn Poschmann, een analist van het bij de zakenwereld aanleunende C.D. Howe Instituut.

Sommige activisten in Canada hadden gehoopt dat het verdrag vooral Mexico zou bevoordelen. Dobbin geeft toe dat de overeenkomst in Mexico veel nieuwe banen heeft doen ontstaan en de Mexicaanse export heeft aangezwengeld. Maar de Mexicaanse handelsbalans met de VS is wel zwaar in het rood gegaan. Bovendien zijn de nieuwe banen niet duurzaam - sommige van de bedrijven die in Mexico waren neergestreken, zijn intussen vertrokken naar landen als China, waar het loonniveau nog veel lager ligt.