Canadezen kregen kanker door VS-tests met Agent Orange

Bruce Brown stierf aan kanker op zijn achttiende. Sommige andere vrienden van Marilyn Kissinger stierven eind jaren 60 en haalden hun dertigste verjaardag niet. De meeste van haar vrienden waren eind jaren 80 dood.

Marilyn Kissinger woonde sinds 1960 in Oromocto, in de oost-Canadese provincie New Brunswick. Vlakbij ligt de militaire basis Gagetown, waar het Canadese leger in 1955 Agent Orange en andere chemicaliën was beginnen sproeien, proeven die tot 1984 duurden.

In 1964 “vlogen de sproeivliegtuigen de hele zomer vlak over ons huis, je kon ze bijna aanraken”, zegt Kissinger. “Onze voortuin was de ene dag groen, en de volgende dag bruin. Het was gewoon overal, op de kleren op de waslijn.”

“Het” was Agent Orange, gemengd met kerosine of diesel om het beter te laten kleven aan de bomen en struiken die het moest doden.

“In elk gezin was er kanker”, zegt Doreen Thomas, die in 1953 naar Enniskillen, eveneens vlakbij Gagetown, was verhuisd. “Wie geen interne kanker had, had kanker aan de buitenkant. Bij mij zijn er elf tumoren verwijderd.”

Zonder bescherming

Historicus en IPS-correspondent Chris Arsenault beschrijft in Blowback (Fernwood, 2009) in detail hoe het Canadese leger deze geheime testen uitvoerde zonder de bevolking de nodige bescherming te bieden. Pas de laatste tien jaar is het verhaal in stukken en brokken naar boven gekomen. Arsenault praatte met talrijke veteranen en mensen die in de buurt van Gagetown woonden en paste al die getuigenissen ineen tot een verhaal dat hij als “een nationale tragedie” bestempelt.

De titel verwijst naar de gesproeide chemicaliën die naar landbouwgrond en dorpen in de buurt terugdreven, maar ook naar de politieke weerslag voor de Canadese overheid die lange tijd het stilzwijgen bewaarde over de tests.

Het Amerikaanse leger zette Agent Orange in tijdens de oorlog in Viëtnam in de jaren 60. Canada gaf de VS de toestemming de chemicaliën uit te testen in Gagetown. Behalve Agent Orange werd er ook Agent Puprle uitgetest, dat arsenicum bevat en driemaal zoveel toxische dioxine als Agent Orange.

Rechtszaak

In 2005 spanden verscheidene slachtoffers een rechtszaak aan. Ze beschuldigen de Canadese regering ervan dat ze haar eigen burgers niet beschermd heeft. Advocaat Tony Merchant hoopt dat de zaak over twee jaar is afgerond. “We eisen geen schadevergoeding omdat Agent Orange bestaat”, zegt Merchant. “We klagen de regering aan omdat ze deze producten gebruikt heeft.”

In de provincie Saskatchewan is een nog tweede zaak tegen de regering aangespannen in verband met de proeven. Advocaten beschuldigen de regering ervan de zaak te rekken. Zo heeft de regering op haar beurt een zaak aangespannen tegen Dow Chemical en andere bedrijven.

Volgens Chris Arsenault is Gagetown geen alleenstaand geval. In de jaren 60 zijn ook er proeven met mosterdgas geweest in de militaire basis Suffield in Alberta. Pas in 2004 gaf de Canadese regering dat toe.

Arsenault verklaart het gebruik van Agent Orange vanuit een vrijemarktlogica. Enerzijds is er het winstbejag van bedrijven zoals Dow Chemical, zegt hij, anderzijds wilde de overheid kosten besparen door gebladerte niet manueel maar chemisch te verwijderen, ook al ging dat ten koste van de openbare gezondheid.