Centraal-Amerika zet alles op FTAA in 2003

De Economie- en Handelsministers van Costa Rica, El Salvador, Guatemala,
Honduras en Nicaragua reizen op 8 januari af naar Washington om daar
gespreksrondes over de FTAA voor te bereiden. De onderhandelingen zullen
minstens een jaar duren. De eerste ronde in de marathon van onderhandelingen
wordt uitgevochten van 27 tot 31 januari in Washington. Het menu van de
vrijhandel is erg uitgebreid: het gaat niet alleen om de toegang tot de
markten (invoertarieven en quota), maar ook om afspraken over
privatiseringen, intellectuele eigendomsrechten, diensten en investeringen,
ecologische en sociale regels en internationale samenwerking.

Belize en Panama zijn niet betrokken bij de onderhandelingen. De VS zijn
vooral geïnteresseerd in een vrijhandelsakkoord met de zogenaamde C5-landen
- Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua. De ministers
voorspellen dat de FTAA de heropstanding van de Centraal-Amerikaanse
economieën zal inluiden. Anabel González, de ambassadeur die de kleuren van
Costa Rica zal verdedigen in Washington, benadrukt dat de rechtstreekse
buitenlandse investeringen enorm zullen toenemen. Nu investeren buitenlandse
bedrijven erg weinig in Centraal-Amerika - 572 miljoen dollar per jaar in de
C5-landen samen.

De Costaricaanse Handelsminister Alberto Trejos gelooft dat de economieën in
de regio zullen groeien, onder meer omdat Centraal-Amerikaans textiel en
landbouwproducten een betere toegang zouden krijgen tot de markt in de VS.
Ook Vice-minister Irvin Guerrero, de Hondurese onderhandelaar, gelooft dat
het algemene exportcijfer naar de VS spectaculair zal groeien. De uitvoer
naar de VS is nu goed voor 64 tot 76 procent van de Costaricaanse, de
Salvadoraanse en de Guatemalteekse export en voor ongeveer een derde van de
export vanuit Honduras en Nicaragua. Samen is de export van de C5-landen
naar de VS nu 8,75 miljard dollar per jaar waard. De import van Amerikaanse
goederen is echter een pak groter: de landen importeren jaarlijks voor 11,6
miljard dollar vanuit de VS.

De vraag is nu wat er zal gebeuren met de Centraal-Amerikaanse handelsbalans
als de FTAA straks op kruissnelheid komt. De tegenstanders van de FTAA
voorspellen een doemscenario waarbij de C5-landen worden overspoeld door
Amerikaanse producten. Vooral in de sector van de landbouw is het verzet
groot. Het is een dwaasheid om te denken dat de Centraal-Amerikaanse boeren
beter gaan worden van de FTAA, zegt Mario Salaverría, de Salvadoraanse
voorzitter van de Centraal-Amerikaanse Landouwfederatie (FECAGRO). Het
verdrag gaat in ons vlees snijden want de Amerikaanse producten zullen
ingevoerd worden tegen een prijs die ver onder onze productieprijs ligt,
meent Jorge Campos, de voorzitter van de vereniging van kleine en
middelgrote landbouwbedrijven in Costa Rica. Dat ligt niet enkel aan de
efficiëntie en de grootschaligheid van de Amerikanen. Een ton rijst
produceren kost 243 dollar in Costa Rica en 276 dollar in de VS maar dankzij
de Amerikaanse landbouwsubsidies wordt een ton Amerikaanse rijst aan de man
gebracht tegen 96 dollar. De Centraal-Amerikaanse landbouworganisaties zijn
ook als de dood voor de fytosanitaire beperkingen op de uitvoer naar de VS.
Onder het mom van de volksgezondheid kunnen de Amerikanen hun
landbouwproducten weigeren.

De landbouworganisaties wijzen naar de belabberde toestand van de Mexicaanse
landbouw. Vanaf 1994 drijven Mexico en de VS handel in het kader van het
Noord-Amerikaanse vrijhadelsakkoord NAFTA. Het effect daarvan op de
Mexicaanse landbouw is desastreus geweest. Voor de NAFTA leunde de
handelsbalans wat betreft landbouwproducten al over met 455 miljoen dollar
in de richting van de VS. In 2000 bedroeg het Mexicaanse handelsdeficit 1,84
miljard dollar, aldus een studie van FECARGO. De Mexicaanse groenten- en
vleesmarkt wordt sinds enkele jaren overspoeld door Amerikaanse producten en
de Mexicaanse boeren betalen daar een zware tol voor. Drievierde van de
inwoners van het Mexicaanse platteland leeft onder de armoedegrens. De
voorbije tien jaar zakte het aandeel van de Mexicaanse landbouw in het bruto
binnenlands product van 7,3 naar 5 procent. Sinds 1994 ging 10 miljoen
hectare landbouwgrond verloren als gevolg van faillissementen, aldus een
studie van de Autonome Nationale Universiteit van Mexico (UNAM).
Honderdduizenden boeren verlieten sindsdien het platteland.