Centraal-Europa kampt met klimaatverandering

Tsjechië is volgens lokale media een van de droogste landen in de Europese Unie (EU) geworden. Klimatologen beweren dat het land droger wordt en het grondwaterpeil daalt.

“In Tsjechië zijn de gevolgen van de klimaatverandering zichtbaar in extremer weer en veranderingen in de biodiversiteit”, zegt Michal Marek, hoofd van het door de EU gefinancierde CzechGlobe klimaatonderzoeksproject. “Maar de belangrijkste verandering is misschien wel het droger wordende landschap. Droogteperiodes worden langer en gevolgd door zulke hevige regenval dat de bodem dat niet aankan. Dat heeft significante gevolgen voor het grondwater.”

Niet in alle delen van Oost-Europa spelen dezelfde problemen als in Tsjechië, omdat de geologische omstandigheden en andere factoren verschillen. Maar hevige regenval op een uitgedroogde bodem die daardoor niet in staat is het water te absorberen, vergroot het risico op overstromingen.

Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Oostenrijk en Duitsland werden in de afgelopen twee jaar allemaal getroffen door verwoestende overstromingen. De records van zomer- en wintertemperaturen werden ook regelmatig gebroken in de laatste tien jaar.

Rivieren

Weermannen in Slowakije speculeren dat de ‘weerzones’ in de regio zich verplaatsen naar het noorden. Het klimaat dat kenmerkend is voor Noord-Italië - lange, warme en droge zomers en soms hevige regenval - zou een paar honderd kilometer naar het noorden opschuiven en nu voorkomen in delen van Oostenrijk, Slowakije en delen van Tsjechië.

Het gebruikelijke klimaat van die landen verschuift eveneens en zorgt voor andere weerspatronen in delen van Duitsland en Polen.

De veranderingen in het neerslagpatroon kunnen voor Tsjechië een groot probleem gaan vormen. In 2006 stelde het Tsjechische Hydrometeorologische Instituut dat sommige rivieren in het land tegen het midden van deze eeuw volledig droog kunnen staan.
 
Sommige milieugroepen in Tsjechië beweren dat er rond 2050 te weinig water zal zijn om te voorzien in de basisbehoeften van de bevolking.

In steden in het zuidwesten van het land hebben bewoners in de afgelopen jaren gemerkt dat er al watertekorten ontstaan na een paar weken droog weer. Enkele kleinere dorpen kregen water uit andere delen van het land.

Dieper boren

Het Tsjechische Hydrometeorologische Instituut, dat de grondwatervoorraden in de gaten houdt, heeft in het noorden en zuiden gebieden gevonden die flink last hebben van het dalende grondwaterpeil.

Bedrijven die bronnen boren voor particulieren, melden dat ze dertig jaar geleden niet dieper hoefden te boren dan acht meter om grondwater te vinden. Nu is dat regelmatig meer dan dertig meter.
 
Hoewel experts zeggen dat het grondwaterpeil beïnvloed wordt door diverse factoren, zoals plaatselijke geologische omstandigheden en andere waterbronnen, speelt neerslag een aanzienlijke rol bij het aanvullen van het grondwater. “Het is een van de factoren die invloed heeft, maar wel een hele belangrijke”, zegt Marek.