Chaos bij investituur nieuwe burgemeesters

Nieuwjaarsdag zat in Brazilië vol politieke verrassingen. Cícero Almeida, de nieuwe burgemeester van Maceió, de hoofdstad van de noordoostelijke deelstaat Alagoas, kondigde enkele minuten na zijn eedaflegging aan dat hij nu buiten de Democratische Partij van de Arbeid staat, de formatie die hem aan de burgemeestersjerp hielp.

In Sao Paulo, de grootste stad van het land, verliet Roberto Trípoli op 1 januari de Partij van de Braziliaanse Sociaaldemocratie (PSDB) om met de steun van de oppositie tot voorzitter van de gemeenteraad te worden verkozen. Trípoli plantte daarmee burgemeester en partijgenoot José Serra een dolk in de rug.

Na het ophefmakende verraad van Trípoli riep de voorzitter van de regerende Arbeiderspartij (PT), José Genoino, de politieke wereld op dringend werk te maken van een hervorming van het kiessysteem die overlopen moeilijker zou maken. In het nationale parlement zijn sommige partijen sinds de verkiezingen van 2002 tientallen volksvertegenwoordigers kwijtgespeeld, terwijl kleine formaties dankzij de overlopers hun zetelaantal hebben verdubbeld of verdrievoudigd. Tegenstanders van die praktijk, die vinden dat de kiezers daardoor hun greep op de politiek helemaal dreigen te verliezen, hopen dit jaar een dam op te werpen tegen de overlopers. In 2006 komen de volgende presidents- en parlementsverkiezingen eraan en hebben ingrijpende hervormingen geen kans op slagen meer.

Op gemeentelijk vlak sturen vooral de talrijke klachten en gerechtelijke procedures tegen de winnaars van de plaatselijke verkiezingen het politieke spel in de war. Het Hoog Verkiezingstribunaal kreeg 938 klachten over onregelmatigheden binnen die kunnen leiden tot de annulering van plaatselijke verkiezingsresultaten of het ontslag van pasbenoemde burgemeesters. Veel van die zaken zijn nog niet behandeld. Een vijftigtal burgemeesters kon daardoor nog niet aan het werk, en tientallen burgervaders dreigen binnenkort hun nieuwe functie weer kwijt te spelen.

In Mauá, een belangrijke industriestad in de deelstaat Sao Paulo, ging de burgemeestersjerp naar Leonel Damo van de Groene Partij omdat de kandidatuur van zijn rivaal van de PT, Marcio Pires, ongeldig werd verklaard. In de zuidelijke mijnstad Criciuma vroeg de nieuwe burgemeester meteen de opschorting van zijn mandaat om een definitief oordeel af te wachten over een eerdere nietigverklaring van zijn kandidatuur.

Ook hier moet de hervorming van het kiessysteem soelaas brengen. Voorstanders willen eenvoudigere en minder makkelijk te overtreden verkiezingsregels en een beperking van de wildgroei van partijen. De hervormers denken aan een publieke financiering van verkiezingscampagnes, de invoering van kiesdrempels, de afschaffing van kopstemmen en een verbod op coalitievorming bij proportionele verkiezingen. (PD)