Chávez is messias voor de een, voor de ander een tweede Mussolini

Er wordt in zijn land veel gerommeld en geklaagd over zo’n machthebber als Chávez?

Alma De Walsche: Het is iemand die heel polariserend werkt, je hebt een hele groep mensen die fervent tegen Chávez zijn en een groep die grote aanhangers zijn. Beide groepen zijn heel emotioneel in hun gevoelens voor of tegen Chávez. We hebben geprobeerd om met veel mensen in Venezuela te spreken over hoe zij hun president zien en het proces dat daar al 10 jaar aan de gang is.
Over twee dingen denk ik dat ze het eens zijn: ten eerste moest er iets veranderen in Venezuela, er moest een ander soort leiderschap komen en Chávez heeft dat gebracht. Ten tweede is Chávez echt iemand van hen, gedraagt zich zoals een doorsnee Venezolaan: in zijn bewegingen, in zijn taalgebruik, in de voorbeelden die hij aanhaalt uit het dagelijkse leven. De herkenbaarheid in zijn discours is heel groot.

Je schrijft ook: voor de ene een messias, voor de ander een tweede Mussolini?

Chávez is iemand die heel veel controverse oproept en sommigen zien in hem de redder des vaderlands omdat hij de armen tot speerpunt van zijn beleid gemaakt heeft. In die zin zou je kunnen zeggen dat hij de roep van zijn volk gehoord heeft. Venezuela is al bijna een eeuw lang een petroleumland, leeft van opbrengsten van petroleum, maar tot Chávez aan de macht kwam heeft de bevolking daar bijna nooit van kunnen profiteren.
Chávez heeft dat omgekeerd, maar op een niet zo duurzame manier: alles zit stevig verankerd, hij heeft dat heel vaak gedaan via parallelle programma’s die niet geïnstitutionaliseerd zijn. De armoede is wel gedaald en de armen krijgen nu voordelen door de petroleumpolitiek.

Chávez dook in onze pers op toen hij besprekingen voerde met de FARC. Doet hij daar nog mee verder?

Ik ben aan de grens geweest tussen Venezuela en Colombia en je hebt daar veel spillover van het Colombiaanse conflict in Venezuela. Alle strijdende groepen -FARC, ELN en de paramilitairen- zitten in de grensstreek, dus in die zin kan je zeggen dat Venezuela wel degelijk een impact heeft op dat conflict.
Chávez werpt zich op als de bemiddelaar, maar Uribe heeft dat afgebroken en Chávez op zijn plaats gezet. Chávez heeft zich wel al meer gemengd in interne aangelegenheden van buurlanden waar hij eigenlijk niets te zoeken heeft.

Een week of twee geleden was er dan een referendum?

Op 15 februari is er een zoveelste referendum geweest. De Venezolanen zijn al bijna elk jaar naar de stembus geweest de afgelopen 10 jaar, maar dit referendum was vrij cruciaal omdat het aan de kiezer de vraag voorlegde of Chávez aan de macht kan blijven.
Tot nu toe kon Chávez tot twee keer toe herkozen worden als president. Hij wou die termijn verlengen en daarvoor had hij een grondwetswijziging nodig. Zijn bedoeling was eigenlijk de vraag voor te leggen of hij zich een derde keer kandidaat kon stellen.
Maar omdat hij vreesde dat de oppositie daarop zou springen en hij het referendum zou verliezen, heeft hij de vraag anders geformuleerd en uitgebreid, namelijk of niet alleen de president, maar alle politieke functies die gekozen worden (gouverneurs, burgemeesters), zich een onbeperkt aantal keren kunnen presenteren. Hij heeft dat gewonnen met 54 procent, het was niet verwacht dat hij met 4 procent over de helft zou gaan, in 2012 kan hij zich dus opnieuw kandidaat stellen.