Chávez, Morales en Castro zetten links integratieproject in de steigers

Cuba en Venezuela tekenden precies één jaar geleden 50 samenwerkingsakkoorden. Venezuela levert Cuba onder meer 900.000 vaten olie per dag, waarvoor Cuba gedeeltelijk betaalt door artsen en leerkrachten naar Venezolaanse armenwijken te sturen.

De Boliviaanse president Morales reisde nog voor hij in januari werd ingezworen naar Cuba om er een aantal coöperatieakkoorden te tekenen. Cuba zal 5.000 Boliviaanse artsen opleiden en helpen bij een grootschalige alfabetiseringscampagne. Begin deze week kondigde de Boliviaanse president aan dat hij dit weekend in Havana een “volkshandelsakkoord” zal tekenen met Cuba en Venezuela dat Bolivia moet toelaten tolvrij te exporteren naar die twee landen.

Voor Chávez en Castro passen dergelijke afspraken in het concept van het Bolivariaanse Alternatief voor de Amerika’s (ALBA), een linkse antwoord op de pan-Amerikaanse Vrijhandelszone (FTAA) die de VS en hun bondgenoten in de regio zouden willen zien ontstaan. ALBA (‘dageraad’), een bedenksel van Chávez, zou meer op gelijke kansen en solidariteit dan op concurrentie gericht zijn, en veel ruimte laten voor overheidsinitiatieven. Commerciële betrekkingen zouden er geregeld worden in “volkshandelsakkoorden” in plaats van de traditionele “vrijhandelsakkoorden”, die alleen de bedrijven beter maken.

De FTAA-onderhandelingen zijn vastgelopen door het verzet van Brazilië en Argentinië, twee Zuid-Amerikaanse zwaargewichten. Maar dat betekent niet dat het ALBA-concept dat vacuüm meteen overal opvult. Caracas zoekt wel ijverig economische toenadering tot de grootste economieën van Zuid-Amerika. Venezuela is op weg toe te treden tot de Mercosur (Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay) en werkt koortsachtig aan grote grensoverschrijdende projecten in de energiesector

Intussen probeert Venezuela een bestaand samenwerkingsverband in het noorden van Zuid-Amerika op te blazen. Op 19 april kondigde Chávez aan dat zijn land de Andesgemeenschap (Colombia, Venezuela, Ecuador, Peru en Bolivia) zal verlaten. Samen met de Boliviaanse president Morales ergert Chávez zich aan de recente vrijhandelsakkoorden die Colombia en Peru met de VS hebben gesloten. Ecuador onderhandelt nog over een gelijkaardig akkoord.

Chávez, Morales en Castro vinden dat dergelijke vrijhandelsakkoorden en het overkoepelende FTAA-initiatief de economische dominantie van de VS in de hand werken.

Het linkse alternatief moet nog bewijzen dat het werkbaar is. De mini-vrijhandelszone tussen Bolivia, Cuba en Venezuela zal vooral profiteren van de koopkracht van olieproducent Venezuela. Morales verklaarde eerder deze week dat Venezuela beloofd heeft “alle Boliviaanse soja” op te kopen. De Boliviaanse producenten dreigen hun afzetmarkt in Colombia te verliezen van zodra de nieuwe vrijhandelsovereenkomst tussen Colombia en de VS van kracht wordt.(PD)