Chemische drugs vervangen papaverteelt in Birma

Wie regelmatig in de Noord-Birmaanse staat Shan reist, ziet de papavervelden
een na een verdwijnen. De befaamde Gouden Driehoek, in het grensgebied
tussen Birma, Laos, Thailand en China, lijkt niet langer het hart van de
productie van opium, nodig voor de aanmaak van heroïne. Niet alleen de
beruchte Wa-stam, maar ook de Kokang, die lang doof bleven voor het
antidrugsprogramma van de regering, zouden nu overschakelen op andere gewassen.

De regering beweert de papaverproductie tot de helft te hebben teruggebracht
en denkt ze tegen 2005 helemaal te hebben uitgeroeid. Financieel
aangemoedigd door de regering beginnen boeren met het telen van fruit als
sinaasappelen, mango’s, lychees, het verbouwen van koffie en thee, maar ook
van basisvoedsel als rijst en maïs. Sommige boeren experimenteren met
veeteelt en richten kippen-, varkens of krokodillenkwekerijen op. “De
bestrijding van drugs gaat in Birma hand in hand met de verbetering
van de levensstandaard”, zo luidt het goede nieuws van het militaire regime.

Buitenlandse waarnemers ontkennen niet dat de regering zware inspanningen
levert om haar boerenbevolking massaal van de opium af te brengen. “Tot in
de verst afgelegen dorpen kennen de landbouwers de deadline. In 2005 moeten
alle papaverplanten uitgeroeid zijn”, zegt Jean-Luc Lemahieu, het hoofd van
het antidrugsprogramma van de Verenigde Naties in Rangoon. Maar Lemahieu
stelt zich wel vragen bij de langetermijnvisie van de overheid.

“Wil het antidrugsprogramma kans op slagen hebben moeten de boeren bestendig
aangemoedigd blijven om alternatieve gewassen te blijven telen”, zegt
Lemahieu. “En daar zit het probleem. Noord-Birmaanse boeren vrezen dat ze
hun producten, vooral Chinese groene thee (verbouwd door de Wa) en
Sichuan-pepers (geteeld door de Kokang), niet langer zullen kwijtraken op de
Chinese markt. De uitvoer van die producten hangt grotendeels van de
Chinese goodwill af. En die blijft wellicht niet duren op lange termijn. De
Kokang ijverden al voor meer steun van de overheid.”

“Het regime van Rangoon zal financiële steun van buitenaf nodig hebben om
het project draaiende te houden”, zegt Lemahieu. “Maar zolang de aanmaak van
de metamfetaminetabletten niet stopt of drastisch vermindert, is de
internationale gemeenschap, en met name de VS, niet geneigd over de brug te
komen.”

De laatste drie jaar is de productie van dergelijke “ya baa”-pillen op een
hoog peil gebleven. De vraag in Thailand, en sinds kort ook China, moedigt
de drugshandelaren aan zich te concentreren op de chemische drugs. De Thaise
overheid schat dat er elk jaar een miljard tabletten worden geproduceerd in
Birma. De mobiele laboratoria, waar de productie gebeurt, zouden zich ook
verplaatsen, van de Thais-Birmaanse grensstreek landinwaarts, en ook naar de
grens met Laos.

De mobiele labs bevinden zich in streken die door de Wa-stam worden
gecontroleerd, maar de leiders van de Wa ontkennen dat ze zich op de
chemische drugs hebben gestort. Ook de regering en functionarissen van de VN
geloven dat het vooral Chinese bendes zijn die de productie en de handel van
de “ya baa” controleren. Die bendes zou connecties hebben met Hongkong en
Macau.

De Thaise regering, die in de persoon van de eerste minister, Thaksin
Shinawatra, zich scherp op drugsbestrijding profileert, houdt het Birmaanse
regime verantwoordelijk voor de toevloed van ya waa in haar land. “De
volgende maanden zullen een grote test zijn voor Rangoon”, waarschuwt een
hoge Thaise ambtenaar. “Pas met het bestrijden van de ya baa zullen we weten of
het Birma menens is met de oorlog tegen drugs.” Ook de internationale
gemeenschap zal met argusogen toekijken. “Want tot dusver is ya baa het
enige geslaagde omschakelprogramma gebleken voor de teelt van papaver”,
merkte een westerse diplomaat in Rangoon op.