Chevron, Disney en Citigroup meest onverantwoorde ondernemingen van 2005

Naar jaarlijkse traditie pogen kritische middenveldorganisaties ook dit jaar het elitefeestje van het Wereld Economisch Forum in Davos te verstoren met hun Public Eye-awards. Het initiatief gaat uit van Pro Natura, de Zwitserse afdeling van de internationale milieuorganisatie Friends of the Earth, en The Berne Declaration, een niet-gouvernementele organisatie die opkomt voor rechtvaardige relaties tussen Noord en Zuid.

De nominaties komen van middenveldorganisaties overal ter wereld, zegt Sonja Ribi van Pro Natura. We willen WEF-leden en andere bedrijven eraan herinneren dat het publiek meer respect verwacht voor het milieu en voor mensen- en arbeidersrechten en dat het geen belastingsontduiking accepteert.

Vakbond wint aanmoedigingsprijs

Voor het eerst is er dit jaar ook een aanmoedigingsprijs, voor burgeractivisten die succes boekten met een campagne tegen onverantwoord ondernemen. Die gaat naar de Nationale Revolutionaire Werknemersvakbond van het Mexicaanse rubberbedrijf Euzkadi. Zij slaagden erin de fabriek te heropenen nadat ze na een overname door het Duitse Continental was gesloten. Twee Duitse niet-gouvernementele organisaties die de Mexicaanse vakbond steunden, delen in de eer.

De spotprijs voor Chevron kwam er op aangeven van Amazon Watch, een milieuorganisatie uit Californië. Zij klagen aan dat Texaco tussen 1964 en 1992 70 miljard liter giftig afval loosde in het Ecuadoraanse Amazonewoud. Deze humanitaire en ecologische catastrofe werd de verantwoordelijkheid van Chevron toen het Texaco in 2001 overnam, argumenteert Amazon Watch-directeur Jennifer DeLury Ciplet in Davos. Ze wijst er nog op dat de kwestie Texaco/Chevron maar een van de vele voorbeelden is waarbij multinationals geprofiteerd hebben van zwakke overheden, kwetsbare bevolkingsgrepen en het milieu voor eigen gewin.

Het geweten van Mickey Mouse

Een studie getiteld ‘Op zoek naar het geweten van Mickey Mouse - een onderzoek naar de werkomstandigheden in Disney’s toeleveringbedrijven in China’ leverde het Amerikaanse Walt Disney zijn prijs op. De Hongkongse ngo Sacom vond dat arbeiders in vier fabrieken in de Zuid-Chinese provincie Guangdong 60 tot 90 uur per week werkten, en op een plaats met z’n twaalven moesten slapen in een piepklein slaapzaaltje. De fabrieken produceren boeken en andere Disneyproducten.

Citigroup ten slotte werd genomineerd door het Tax Justice Network, een coalitie van onderzoekers en activisten die bezorgd zijn over de gevolgen van belastingontduiking. Citigroup heeft deelgenomen aan belastingontduiking en heeft klanten daarbij geholpen, zegt Lucy Komisar, een journalist uit New York. Daarmee heeft het zowel de wetten in vele landen geschonden als de normen van corporate responsibility en ethiek.

Het geld van Pinochet

In oktober 2004 startten de Chileense autoriteiten een rechtszaak tegen de voormalige dictator Augusto Pinochet (1973-1990). Volgens een rapport van de permanente subcomité onderzoek van de Senaat van de VS heeft Citibank, lid van Citigroup, minstens vijf miljoen dollar voor de ex-dictator witgewassen, en misschien miljoenen meer.

De lijst van bedenkelijke figuren die vergelijkbare schimmige overeenkomsten met Citibank hadden, vermeldt verder Raúl Salinas, de broer van de voormalige Mexicaanse president Carlos Salinas; Asif Ali Zardari, de echtgenoot van de afgezette Pakistaanse eerste minister Benazir Bhutto; en de huidige dictator van Gabon, Omar Bongo. Citigroup rekent daarnaast ook de drie kinderen van de voormalige Nigeriaanse dictator generaal Sani Abacha, de voormalige Venezolaanse president Jaime Lusinchi, twee dochters van de voormalige Indonesische president Suharto en de oud-dicator van Paraguay, generaal Alfredo Stroessner. En dat, zei VS-senator Carl Levin, zijn alleen maar de klanten die we kennen. (ADR/PD)