China en Afrika nog steeds broeders?

In dat beleid is niet-inmenging een rode draad: soevereine naties mogen zich niet mengen in elkaars interne aangelegenheden. Toch groeit bij China, volgens Van Hoeymissen, stilaan een nieuwe identiteit: die van verantwoordelijke grootmacht.

‘China blijft niet-inmenging belangrijk vinden, maar meent tevens dat staten verantwoordelijk zijn tegenover hun burgers. Maar dat vertaalt zich voorlopig zelden in een andere rol. De crisis in Darfoer, Soedan, was een uitzondering. Ik verwacht dat de Chinese houding niet fundamenteel verandert, zolang China een ondemocratische eenpartijstaat blijft, die eigen burgers, soms met geweld, onderdrukt. Chinese contacten zeiden me dat ook in bedekte termen: er mag niet te veel verschil zijn tussen de interne en de externe houding.’

Ook het zoeken naar wederzijds belang is een constante in China’s omgang met ontwikkelingslanden. ‘De vraag is of China dat zal volhouden naarmate het machtiger wordt’, aldus Van Hoeymissen, die het te vroeg vindt voor algemene positieve of negatieve oordelen over de Chinese exploitatie van natuurlijke rijkdommen in Afrika. ‘Ze zien in elk geval meer potentieel in Afrika dan het Westen, omdat ze vanuit hun eigen ervaring geloven in ontwikkeling.’

De opkomst van China zal volgens Van Hoeymissen gepaard gaan met een zekere democratisering van het internationale bestuur. ‘China kijkt altijd eerst wat regionale spelers in Afrika zelf vinden. Dat dwingt het Westen om dat ook meer te doen. Soms kunnen China en het Westen elkaar aanvullen – in Soedan heeft het Westen niet veel directe invloed meer, China wel – maar daartoe is een minimum aan consensus nodig. Hoe dan ook zullen we China onze visie niet kunnen opleggen, we moeten leren zoeken naar compromissen.’