China geeft Japan economische 'shock and awe' - analyse

China heeft in 2002 voor het eerst de VS verdrongen als eerste handelspartner van Japan. Japan importeerde voor 61,7 miljard dollar uit China, tegenover 57,5 miljard uit Amerika. China realiseerde ook een handelsoverschot met Japan: het exporteerde ter waarde van 70 miljard dollar, tegenover een import van bijna 48 miljard dollar. Volgens cijfers van de Japanse External Trade Organisation JETRO bereikte de Chinees-Japanse handel voor het vierde jaar op rij een recordhoogte.
Deze gegevens inspireerden de economieschrijver Koichi Ishiyama tot zijn vergelijking met de aanvalsoperatie in Irak. Ook hier ziet hij een ‘shock’, omdat China alles, technologische goederen net zo goed als andere, aan halve prijs produceert. ‘Awe’ verwijst ernaar dat China via zijn sterke economie zijn oude communistische imago op kan krikken. Nu dat imago verdwenen is en dankzij de populariteit van zijn speciale economische zones heeft China zich opgewerkt tot een rivaal van formaat, aldus Ishiyama.

Japanse bedrijven investeren ook sterk in China. Toshiba Corp, een leidende Japanse elektronicaproducent, maakte bekend dat het de investeringen in China zal verdubbelen tot twee miljard dollar tijdens de volgende vijf jaar, en Nissan Motor Co start een joint venture met Dong Feng Automobiles Co, één van drie grote Chinese autofabrikanten. De Japanse bedrijven worden aangetrokken door de lage Chinese loonkosten - tussen 20 en 30 procent lager dan in Japan - en de snelgroeiende consumentenmarkt - het bruto binnenlands product groeide het afgelopen jaar met acht procent, tegenover de amper één procent van Japan.

De groeiende economische banden brengen echter ook potentiële wrijvingen met zich mee. Zo uitte Japan eerder dit jaar zijn bezorgdheid dat de binnenlandse deflatie te maken had met de goedkope Chinese goederen. Japan vroeg om een evaluatie van de te lage waarde van Chinese munteenheid, wat China weigerde. Een ander heikel punt is de toename in faillissementen van kleine en middelgrote ondernemingen in Japan, die ook wordt gelinkt aan de toename van de goedkope Chinese import.

China en Japan zijn als economische machten in toenemende mate van elkaar afhankelijk, en dat betekent dat Japan een betere, vriendschappelijke relatie met China moet ontwikkelen. Het wordt koorddansen om met toekomstige wrijvingen om te gaan, voorspelt Kenichi Imai, China-expert aan het Institute of Developing Economies, een quasi-gouvernementele denktank.

De verwachting is dat Tokio zal proberen meer vrijhandelsakkoorden te sluiten met de Vereniging van Zuidoost Aziatische landen (ASEAN) en met Oost-Azië. Een vrijhandelsakkoord tussen Japan en Singapore trad in november 2002 in werking. Analisten zeggen ook dat ook Oost-Azië en ASEAN van Tokio verwachten dat het een tegengewicht vormt tegen China’s opdoemende overheersing.