China op ramkoers met Taiwan

De Chinese Communistische Partij, die het eiland Taiwan meer dan vijftig jaar geleden kwijtraakte aan de nationalistische Kuomintang Partij, bereidt zich voor op het belangrijkste congres van dit najaar. Op dat congres wordt het beleid voor de komende vijf jaar vastgesteld. Hereniging met Taiwan, door China gezien als een opstandige provincie, is een van de onderwerpen die hoog op de agenda staan.
In Taipei zoekt president Chen Shui-bian steun voor zijn Democratische Progressieve Partij, die juist pleit voor Taiwanese onafhankelijkheid. Aan het einde van dit jaar zijn er verkiezingen in Taiwan. Chen, die in zijn laatste termijn zit en geplaagd wordt door een reeks corruptieschandalen, probeert zijn imago op te poetsen door meer vaart te zetten achter het proces naar officiële onafhankelijkheid van Taiwan.
“Taiwan wil onafhankelijkheid, naamrectificatie, een nieuwe grondwet en ontwikkeling”, zei Chen bij zijn aantreden in 2000. De volgende dag kwam de reactie van China, die de opmerkingen van Chen als provocatie opvatte. “Wie onafhankelijkheid wil, zal als een misdadiger de geschiedenisboeken ingaan”, verklaarde de Chinese minister van Buitenlandse Zaken, Li Zhaoxing tegenover journalisten.
Het was echter niet voldoende om Taiwan de mond te snoeren. Er volgde een aankondiging van een raketproef, met raketten die in staat zouden zijn Shanghai of Hongkong te bereiken. De test werd in februari uitgevoerd, maar kwam pas deze week in de publiciteit via de Taiwanese krant United Daily News.
Chen was aanwezig bij de lancering van de Hsuifeng (Brave Wind) 2E-raketten, volgens de krant. De Taiwanese militaire strategie is vooral gericht op verdediging en leunt stevig op hulp uit de Verenigde Staten. De VS hebben beloofd het Taiwan te helpen bij zijn verdediging. Berichten uit Taipei wezen er het afgelopen jaar echter op dat Chens adviseurs aansturen op een meer offensieve koers.
De reden voor deze koerswijziging zou gelegen zijn in ontwikkelingen in China, dat bezig is zijn leger te versterken. Dat zou voor onrust in Taiwan zorgen, vooral vanwege het snelgroeiende aantal raketten dat gericht staat op het eiland. In januari zouden dat er al 900 zijn, volgens Taipei.
Het nieuws over de Taiwanese raketproef kwam naar buiten op het moment dat Peking aankondigde de uitgaven voor defensie met 18 procent te zullen verhogen, de hoogste stijging in tien jaar. Vorig jaar stegen de Chinese uitgaven voor defensie met 14,7 procent, in totaal tot 36,6 miljard dollar. Internationale experts schatten dat de werkelijke uitgaven voor defensie in China drie keer hoger kunnen liggen dan het officiële cijfer.
China maakt er geen geheim van dat het zijn leger wil moderniseren en de druk op Taiwan wil handhaven. China dreigt al jarenlang het leger in te zetten als Taiwan zich formeel onafhankelijk zou verklaren. Twee jaar geleden werd dat dreigement geformaliseerd in een nieuwe wet, die een aanval op Taiwan legitimeert als de leiders in Peking besluiten dat die gerechtvaardigd is.
Washington heeft herhaaldelijk kritiek geuit op de Chinese plannen het militaire apparaat te verstevigen, omdat dat ertoe zou kunnen leiden dat buurlanden als Japan en India eveneens hun defensie-uitgaven verhogen. Peng Guangxian, een betekende strateeg van het Volksbevrijdingsleger (PLA), zegt dat het leger alleen versterkt wordt met het oog op de nationale veiligheid. “Alleen Taiwanese separatisten en mensen met heimelijke bedoelingen ten opzichte van China hebben reden zich ongemakkelijk te voelen bij onze geavanceerde wapens” zei hij in februari.
In Taiwan heeft de regering van Chen de afgelopen jaren zonder succes geprobeerd om het militaire budget te verhogen, om zo voor achttien miljard dollar Amerikaanse wapens te kunnen kopen. De Wetgevende Yuan, die beheerst wordt door de oppositie, weigerde echter de plannen goed te keuren. Het wapenpakket zou te duur zijn en niet voorzien in de behoeften van Taiwan.
De regering van Chen wist wel op andere fronten winst te boeken. Zo werden onder meer nieuwe geschiedenisboeken op scholen geïntroduceerd. In die boeken wordt de eigen Taiwanese identiteit benadrukt. Ook veranderden enkele grote staatsbedrijven hun naam. Vorige week kreeg de Chinese Petroleum Corporation een nieuwe naam: CPC, Taiwan. Ook het Chinese postbedrijf verving ‘China’ in de naam voor ‘Taiwan’.