Chinees charmeoffensief in Azië

Op twee maanden reisden Chinese topleiders driemaal door Azië. In Centraal-Azië schetste president Xi het plan voor een nieuwe zijderoute. In Zuidoost-Azië wil China werken aan een maritieme zijderoute en een eengemaakte vrijhandelszone. Dit alles voorzien van miljardenkredieten en “strategische partnerschappen”. Een analyse.

  • Reuters Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono verwelkomt Chinees president Xi Jinping (links) op de APEC-top op Bali, 7 oktober 2013. Xi Jinping sloot voor 30 miljard dollar deals af in Indonesië. Reuters

Begin september deed president Xi Jinping een viertal Centraal-Aziatische landen aan en nam hij in de Kirgizische hoofdstad Bishkek deel aan een conferentie van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO). In Turkmenistan ondertekende Xi een overeenkomst waardoor China de import van Turkmeens gas met 60 procent zal zien stijgen tegen 2016. In Kazachstan lieten de Chinezen weten dat ze 5 miljard dollar wilden neertellen voor een aandeel in het Kashagan-olieveld, als onderdeel van een reeks contracten voor een totale waarde van meer dan 30 miljard dollar.

In Oezbekistan werd overeen gekomen een vierde streng te bouwen aan de Centraal-Aziatische aardgaspijplijn. Met Kirgizië werd een strategisch partnerschap afgesloten, zodat China nu met alle Centraal-Aziatische staten een dergelijk akkoord heeft. Er werden ook plannen ontvouwd om voor 3 miljard dollar bijkomende kredieten te verlenen.

Zijderoute

Het was tijdens een toespraak in Kazachstan dat de Chinese president opriep tot het vormen van een nieuwe economische zone die de hedendaagse verderzetting zou zijn van de voormalige zijderoute. De beoogde regionale integratie zou moeten leiden tot een meer eengemaakte economische politiek en wetgeving.

Het gevoel van analisten is dat door het Chinese dynamisme in de regio die traditioneel onder Russische invloedsfeer lag, de Russische ster wat taant. De snelheid van de groei van de Russische economie nam tijdens de eerste 8 maanden af tot 1,5 procent terwijl China nog met 7,5 procent groeit.

Zuidoosten

Een paar weken later keerden president Xi en Li zich naar de Zuidoostelijke kant van Azië, waar de VS een grote invloed uitoefent. Het was de bedoeling dat president Obama ook de Aziatische topconferenties zou bijwonen en enkele landen in de regio zou bezoeken. Hij moest echter afzeggen wegens de shutdown van de Amerikaanse overheid en zo lag de weg voor de Chinese leiders open om de show te stelen.

Terwijl de VS het afzeggen van Obama’s reis bekend maakte, sloot Xi Jinping voor 30 miljard dollar deals af in Indonesië en kondigde hij een “alomvattend strategisch partnerschap” met Maleisië aan, inclusief het upgraden van de militaire betrekkingen. Persbureau Reuters merkt op dat China sinds 2011 zijn positie als grootste handelspartner met de meeste Aziatische landen verstevigd heeft en dat de Chinese investeringen in de regio blijven stijgen, weliswaar vanaf een lager vertrekpunt dan deze van de EU, Japan of VS. Tijden Xi’s bezoek aan Maleisië werd bijvoorbeeld de hoop uitgesproken de bilaterale handel, die nu 95 miljard dollar per jaar bedraagt, tegen 2017 op te trekken tot 160 miljard.

China heeft al een vrijhandelsverdrag met de landen van de Associatie van Zuid-Oost Aziatische Naties (ASEAN) maar op de top te Brunei maakte Li Keqiang bekend een stap verder te willen gaan en een nieuw verdrag voor vriendschap en samenwerking met ASEAN af te sluiten. Hij sprak van een nieuwe maritieme zijderoute in de 21ste eeuw.

Zuid-Chinese Zee

Het Chinese charmeoffensief geschiedde overigens juist op de tiende verjaardag van het strategisch partnerschap met ASEAN. Voor het zover is, zullen er nog overeenkomsten moeten worden bereikt over de betwiste gebieden in de Zuid-Chinese zee. Premier Li verklaarde daarover de “Code of Conduct” te willen naleven en verder te willen onderhandelen met de betrokken lidstaten, maar dan zonder pottenkijkers als de VS.

Overigens bezocht geen van beide Chinese leiders de Filippijnen, dat China internationaal gedagvaard heeft. Met Vietnam werd afgesproken een gemeenschappelijke werkgroep op te zetten die offshore samenwerking bespreekt. Zonder een regeling op dit vlak kan China zijn droom wel vergeten om bij de aanleg van een pan-Aziatische spoorweg een toonaangevende rol te spelen qua supersnelle lijnen.

Hoe dan ook zijn voor de spoor-, weg-, elektriciteits- en andere verbindingen tussen China en ASEAN gigantische sommen nodig en Xi Jinping verklaarde zich in Jakarta voorstander van het opzetten van een Aziatische bank die deze infrastructuur zou financieren. De Aziatische Ontwikkelingsbank maakt de inschatting dat er daarvoor 8.000 miljard dollar nodig zijn.

Vrijhandel

Aan de andere Aziatische landen, buiten ASEAN, stelde Li voor om binnen de twee jaar de discussies over een Regional Comprehensive Economic Partnerschap (RCEP) te af te sluiten. Australië wil zelfs binnen het jaar de discussies over de vrijhandelszone met China afronden. Andere gegadigden zijn Japan, India, Zuid-Korea, Australië en Nieuw- Zeeland.

Door de afwezigheid van president Obama was er enkel sprake van de RCEP die eenmaal verwezenlijkt, 40 procent van de wereldhandel zou omvatten. De VS wil echter zijn Trans Pacific Partnerschap (TPP) doordrukken. Dit partnerschap omvat twaalf landen waaronder Japan en Vietnam, maar niet China. Het TPP zou goed zijn voor 30 procent van de wereldhandel.

Er is ook een kwalitatief verschil tussen RCEP en TPP. RCEP is een gewone vrijhandelszone, terwijl de vereisten voor TPP hoger liggen: er zijn regelingen voor de bescherming van de intellectuele rechten evenals bepalingen over staatsondernemingen. Beide concepten verschillen dus, maar de Japanse minister voor Economie Akira Amari gelooft dat beide partnerschappen uiteindelijk zullen integreren. Er zal dus de komende tijd aardig gebakkeleid worden over de modaliteiten van vrijhandel in Azië.

Reuters heeft zo zijn twijfels over het TPP, de economische poot van Obama’s pivot naar Azië. In diverse landen is weerstand gegroeid tegen het openen van de eigen markten (bijvoorbeeld de landbouw in Japan) en indien er al een overeenkomst komt, moet die ook nog goedgekeurd worden door het Congres. Reuters acht het weinig waarschijnlijk dat de Amerikaanse administratie dit wetgevend proces met succes zou kunnen doordrukken in de verwarde situatie die de VS nu kent.

Het westerse persagentschap besluit dat er op het commerciële vlak meer sprake is van retoriek dan van actie. Over de politieke kant van de pivot herinnert het persagentschap eraan dat afgesproken werd om 2.300 mariniers te stationeren in het Australische Darwin. De totale kost voor het bouwen van huisvesting voor deze troepen wordt door de Amerikaanse senaat op 1,6 miljard dollar geraamd, terwijl Australië nog maar 11 miljoen vrijgemaakt heeft voor een nieuw kwartier in Darwin. Op dit ogenblik is er geen enkele marinier in Darwin.

Jan Jonckheere is redacteur van chinasquare.be

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.