Chinese gasleiding leidt tot onrust en potentieel conflict in Myanmar

Vandaag maakte de Myanmarese overheid bekend dat steeds meer buitenlandse bedrijven – onder andere uit India, de Verenigde Staten, Australië, China, Groot-Brittannië – bij het land aankloppen om de olie- en gasreserves te mogen ontginnen. De bewezen winbare reserves van Myanmar bedragen volgens het staatsbedrijf Myanmar Oil and Gas Enterprise 18.012 biljoen kubieke meter aardgas en 3,2 miljard vaten olie. Voor de komende vijf jaar zijn er driehonderd nieuwe proefboringlocaties aangeduid in het land. 

China Myanmar gasleiding weergeven op een grotere kaart

Het Shwe-gasveld ligt middenin de deelstaat Rakhine. Deze deelstaat wordt op dit moment geteisterd door conflicten tussen boeddhisten en moslims, mede als gevolg van jarenlange discriminatie van de moslimminderheid. De lokale bevolking heeft al meermaals tegen het gasproject geprotesteerd, waaronder in april dit jaar op het eiland Maday waar de gasleiding begint. ‘Dit project verbetert de lokale levensomstandigheden niet, integendeel zelfs’, zegt activist Tun Kyi tegen Radio Free Asia.

Milieuvervuiling door gasboring

De lokale bevolking zou te weinig compensatie hebben ontvangen voor het verlies van hun gronden aan China National Petroleum Corporation (CNPC). Ook zou het Chinese staatsbedrijf te weinig Myanmarezen in dienst nemen en hen bovendien onderbetalen. Daarnaast is ook milieuvervuiling een groot probleem volgens Tun Kyi: ‘Ongeveer zeventig procent van alle bewoners van Maday is visser. Maar wij kunnen onszelf niet meer onderhouden omdat CNPC onze wateren vervuild heeft’.

In Myanmar is anti-Chinees sentiment historisch gezien aanwezig. De betrokkenheid van Chinese bedrijven in infrastructuurprojecten in heel het land en vooral de vaak slechte behandeling van de lokale bevolking heeft dit sentiment versterkt.

Vanuit Rakhine loopt de 1100 kilometer lange pijpleiding oostwaarts, onder andere door de deelstaat Shan. Dit is eveneens een conflictgebied waar verschillende minderheidsgroepen voor onafhankelijkheid strijden. Muse, de Myanmarese stad waar de pijpleiding de grens met China passeert, wordt gecontroleerd door de overheid, maar is omsingeld door het kampen van het Kachin Independence Army (KIA). Het KIA heeft al meerdere aanslagen gepleegd om verschillende soorten infrastructuur te saboteren. De kans dat de gaspijpleiding in de toekomst een doelwit zal zijn, is groot volgens Shwe Gas Movement.

Chinese invasie?

De vrees van de lokale bevolking is dat China de gastoevoer naar het land op militaire wijze zal willen verzekeren. ‘Als de opstandelingen de gasleiding zouden aanvallen of opblazen, dan zou China troepen kunnen sturen om de leiding te beschermen. Dit zou grote invloed hebben op onze soevereiniteit’, beweert U Tin Thit, coördinator van het toezichtscomité van de gasleiding. In maart dit jaar hield China nog grote militaire oefeningen in het grensgebied met Myanmar. Toch hebben zowel Chinese als Myanmarese overheidsfunctionarissen een de mogelijkheid van een Chinees invasiescenario ontkend.

Daarnaast was de Chinese overheid altijd een trouwe bondgenoot van de militaire junta in Myanmar. Sinds de verkiezingen in 2011 lijkt Myanmar in transitie naar een meer democratische bestuursvorm. Chinese invloed in Myanmar – China wordt door Irrawaddy Magazine omschreven als “de machtigste buur van Myanmar” – zou dit proces in gevaar kunnen brengen volgens AP.