Cocaïnesupermarkt van Europa

Begin juni heeft de Europese Unie een civiel-militaire missie gelanceerd in Guinee-Bissau om er te helpen bij de hervorming van de veiligheidssector. Het West-Afrikaanse land is een belangrijke transithub voor cocaïne richting Europa.
De veiligheidssector in Guinee-Bissau zit al jaren in het slop. De belangrijkste reden is een gebrek aan capaciteit en middelen bij leger en politie. Dat is niet toevallig: Guinee-Bissau is volgens de welvaartsindex van de Verenigde Naties het op twee na armste land ter wereld.
Het lijstje met tekortkomingen in de veiligheidssector is lang. De migratiediensten hebben niet één voertuig ter beschikking en moeten noodgedwongen al hun werk te voet doen. Terwijl misdadigers satelliettelefoons, luchttransport en speedboten inzetten, moet de gerechtelijke politie het soms zonder computers stellen. De enige gevangenis in het land bleef na de burgeroorlog eind jaren negentig vernield achter en ook de kazernes verkeren in een lamentabele staat.
Bovendien is de veiligheidssector niet efficiënt gestructureerd. De politie telt maar liefst negen verschillende korpsen, die gecontroleerd worden door vijf verschillende ministeries.

aangekondigd fiasco


De pas ontplooide Europese missie, EU SSR Guinee-Bissau, is al de vierde poging om de Guinee-Bissause defensie en politie te herstructureren. Onder leiding van de Spaanse generaal Esteban Verastegui staan een twintigtal Europese en evenveel lokale experts een jaar lang de overheden van het land met raad en daad bij. Nieuw is dat de Europese unie voor het eerst een gemengde civiel-militaire missie ontplooit. Lees: dat er zowel militaire, juridische als politie-experts naar het buitenland gestuurd worden. Het budget van EU SSR bedraagt 5,6 miljoen euro. De vraag is of dat volstaat om het ambitieuze doel te bereiken.
‘De staat in Guinee-Bissau functioneert nauwelijks’, zegt professor Koen Vlassenroot, Afrika-specialist bij de Conflict Research Group van de Universiteit Gent. ‘Het land is bijna een non-state. De situatie is er zoals in heel wat Afrikaanse landen vandaag: de gebouwen staan er, de mensen zitten op een stoel maar de machine draait niet. Door een gebrek aan capaciteiten, middelen en visie. Met twintig experts uit Europa ga je het verschil niet maken. Je kan hooguit wat diensten revitaliseren, maar om die echt om te turnen tot efficiënte apparaten heb je meer middelen nodig.’
‘De grote kanttekening bij de EU-operatie in Guinee-Bissau is dat een hervorming van de veiligheidssector maar zin heeft wanneer die gekoppeld is aan een strategie om de staat te versterken’, aldus Vlassenroot. ‘Ze moet kaderen in een bredere strategie van staatsopbouw, politieke verandering en ontwikkeling. Dat beseft men in de EU ook wel, maar blijkbaar is er minder bereidheid om zo een brede strategie te ontplooien. De EU-missie is een aangekondigd fiasco.’
Dat de Europese Unie uitgerekend in Guinee-Bissau een operatie lanceert, heeft officieel alles te maken met de prioriteiten van het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid. ‘Stabiliteit in Afrika is belangrijk voor de EU-lidstaten’, zegt een woordvoerder van de Europese Raad. ‘Het is niet toevallig dat de EU al missies heeft ontplooid in Congo, Soedan en Tsjaad.’ Van een hooggeplaatste EU-bron vernam MO* echter dat cocaïnetrafiek de echte reden is voor de interesse in Guinee-Bissaus veiligheidssector.

marktfunctie


Kortje uit Het Belang van Limburg, midden mei: ‘De federale politie heeft zondagochtend 1,04 kilo cocaïne in beslag genomen op Brussels Airport. Een passagier uit Guinee-Bissau had de drugs verstopt in een sporttas. De 41-jarige man werd opgepakt in de transitzone. Hij kwam van de luchthaven in Conakry (Guinee) met een vlucht van Brussels Airlines.’ In 2006 nam de gerechtelijke politie op de luchthaven van Zaventem 25,5 kilo cocaïne –ingevoerd vanuit Guinee-Bissau– in beslag. Belangrijker zijn echter de ladingen die per boot arriveren in Europese havens –afkomstig van Guinee-Bissau maar ook van Togo, Benin, Ghana, Nigeria en Senegal.
De voorbije jaren is West-Afrika uitgegroeid tot een belangrijke doorvoerhub van Colombiaanse cocaïne richting Europa. ‘De hoeveelheden cocaïne die vanuit Zuid-Amerika via West-Afrika naar Europa gaan, zijn drastisch toegenomen’, zo staat te lezen in het recente rapport Cocaine trafficking in West Africa van het VN-Kantoor voor Drugs en Misdaad (UNODC). ‘Guinnee-Bissau lijkt het epicentrum van dit fenomeen te zijn.’ De waarde van de coke die doorheen het land passeert, zou zelfs groter zijn dan het nationaal inkomen van Guinnee-Bissau.
‘In het verleden werd cocaïne rechtstreeks van Latijns-Amerika naar Europa verscheept’, zegt UNODC-onderzoeker Theodore Leggett. ‘Vandaag maken de smokkelaars eerst een tussenstop in West-Afrika. Die omleiding heeft een marktfunctie. In West-Afrika worden de grote ladingen cocaïne opgeslagen en herverdeeld in kleine hoeveelheden. Je kan het vergelijken met een supermarkt. De drugs in Europa of in Colombia opslaan en verdelen, gaat niet langer aangezien de controle daar fel is verscherpt. De smokkelaars schakelen daarom over naar landen met weinig controle, waar je ambtenaren kunt omkopen of waar de politie zwak staat. Guinee-Bissau is zo een land.’
Naast de zwakke veiligheidssector en de strategische ligging van Guinee-Bissau ten opzichte van Colombia en Europa maken ook andere factoren het land tot een speeltuin voor trafikanten. Zo is er de lange, grillige kustlijn met talrijke onbewoonde eilandjes, moerassen en kreekjes –de ideale biotoop voor smokkelaars die hun waar willen verbergen. Bovendien kunnen ze er ongestoord hun gang gaan aangezien er geen kustwacht is die de grenzen surveilleert. Ook de armoede in het land speelt in de kaart van de trafikanten, want niet-uitbetaalde salarissen vormen een voedingsbodem voor corruptie. Meerdere Guinee-Bissause politieagenten zijn dan ook beticht van medeplichtigheid aan drugssmokkel.

straatwaarde



In oktober vorig jaar riep de VN-Veiligheidsraad Guinee-Bissau op om actie te ondernemen tegen de drughandel en georganiseerde misdaad, die een ‘bedreiging vormen voor de stabiliteit van West-Afrika’. Wanneer het precies een doorvoerhub naar Europa is geworden of hoeveel ton cocaïne elke week wordt binnengesmokkeld, is volgens Theodore Leggett niet duidelijk. ‘Maar we zien wel dat er vanaf 2005 grote hoeveelheden cocaïne in beslag worden genomen ¬–met een enorme straatwaarde. Met de opbrengsten van de twee partijen drugs van zowat 700 kilo, die in 2006 en 2007 in Guinee-Bissau zijn geconfisceerd, zou je het volledige leger van het land kunnen opkopen.’
Cashewnoten, het voornaamste exportproduct van het land, brengen heel wat minder geld in het laatje. Het lijkt haast onbegonnen werk om tegen die realiteit in te gaan met een bescheiden EU-missie van twintig experts. Toch is Leggett optimistischer dan professor Vlassenroot: ‘Alleen al het feit dat er internationale aandacht is voor de situatie, maakt iets uit. Het maakt het voor de trafikanten moeilijker om zaken te doen.’ Het UNODC-rapport suggereert nog een andere manier om Guinnee-Bissau bij te staan in zijn strijd tegen drugstrafiek: ‘Europeanen kunnen helpen door hun begeerte voor cocaïne in te tomen, de grootste oorzaak van het hele probleem.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.