Congolese regering wrevelig over internationaal toezicht

Het CIAT (Comité international d’accompagnement de la transition) zal met de Congolese regering een gemengd comité opzetten om de besteding van het overheidsgeld te controleren. Dat kondigden de Franse en de Belgische ambassadeur in de DRC vorige maand aan.

CIAT vernedert Congolese regering, kopte de krant Le Palmares prompt op 15 juli, een dag nadat de Franse ambassadeur Georges Serré het plan had bekendgemaakt. De Belgische ambassadeur Renier Nijskens herhaalde op 21 juli het voornemen nog eens. Volgens hem is het de enige garantie die we hebben voor het welslagen van het vredesproces in Congo.

In de Congolese regering is de wrevel nog niet voorbij. Het land komt onder voogdij van de internationale gemeenschap te staan, klaagt Henri Mova Sakanyi, de Congolese minister van Informatie. Controlemechanismen zouden gebruik moeten maken van de structuren die al bestaan, vindt Sakanyi.

Ook Louis Kabongo, de voorzitter van de Congolese afdeling van Transparency International, een organisatie die opkomt tegen corruptie, gelooft dat de maatregel bij de Congolese leiders aankomt als een belediging. Ze worden letterlijk behandeld als kleine kinderen.

Er gaat relatief veel hulpgeld naar Congo. Bijna 60 procent van het geld dat de Congolese overheid kan uitgeven, komt van buitenlandse donors. De voor volgend jaar geplande verkiezingen, het sluitstuk van het vredesproces, wordt zelfs voor bijna 90 procent vanuit het buitenland gefinancierd.

Het vertrouwen in de interne controle op de besteding van overheidsgeld in Congo is miniem. Volgens de VN-vredesmissie in Congo (MONUC) verdwijnen elke maand acht miljoen dollar die bestemd zijn voor de uitbetaling van soldatenweddes in de zakken van ambtenaren. Vorige maand sloegen er nog soldaten van een kazerne in Mbandaka aan het muiten uit protest tegen het schamele loon dat ze krijgen en de vertragingen bij de uitbetaling. Soldaten en agenten in Congo verdienen omgerekend ongeveer 40 euro per maand. Ook ambtenaren krijgen een hongerloon en moeten vaak lang op hun geld wachten.

Volgens oppositiepartijen als de UDPS van Etienne Tshisekedi bewijzen de financiële moeilijkheden waarmee de ordediensten kampen dat de overgangsregering niet tegen haar taak opgewassen is. Ook het CIAT heeft de regering er meermaals op gewezen dat het vredesproces staat of valt met een geregelde en correcte uitbetaling van de soldaten. Maar dat haalt niets uit. Het verbazende is dat de mensen die verantwoordelijk zijn voor de verduisteringen niet gestraft worden, zegt Transparency-voorzitter Kabongo.

Veel Congolezen zetten blijkbaar graag hun trots opzij om aan het probleem te verhelpen. Boka Fwamba, een politicus van de Goma-factie van de voormalige rebellenbeweging RCD, vindt dat de donorlanden het recht hebben toe te kijken hoe hun geld besteed wordt. Als we toelaten dat het leeuwendeel van onze begroting door de internationale gemeenschap gespijsd wordt, kunnen we niet langer volledige zelfbeschikking eisen, redeneert Fwamba.

Senator Chira Lwirwa is het daarmee eens. Volgens hem legde Congo het fundament voor buitenlandse inmenging in zijn staatszaken toen het de hulp inriep van andere landen om een einde te maken aan de vijf jaar aanslepende burgeroorlog. Het is maar normaal dat de internationale gemeenschap ons nu tot de orde roept als het vredesproces dreigt te stokken. (PD/ADR)