"Congolese stuwdam zal Afrikaan in het donker laten"

Op 12 november zetten de Congolese president Joseph Kabila en zijn Zuid-Afrikaanse collega Jacob Zuma hun handtekening voor de bouw van Grand Inga. De dam zal op 225 kilometer ten zuidwesten van de Congolese hoofdstad Kinshasa liggen, aan een van de grootste watervallen ter wereld. Hier stort het water uit de Congorivier bijna honderd meter naar omlaag.

Met een vermogen van 40.000 megawatt zal Grand Inga meer dan dubbel zoveel stroom opwekken als de Drieklovendam in China, momenteel ‘s werelds grootste stuwdam. Het gaat om meer dan een derde van wat er vandaag in Afrika aan elektriciteit wordt geproduceerd.

60 miljard euro

Vandaag blijft de kracht van de watervallen in Inga grotendeels onbenut. De twee bestaande waterkrachtcentrales, Inga I en Inga II, genereren amper nog 1,775 megawatt. Zoals vaak is geld het probleem. Aan de bouw van Grand Inga tegen 2025 hangt een prijskaartje van bijna 60 miljard euro vast. Om Inga te verbinden met een elektriciteitsnet dat het hele continent omvat, is nog eens meer dan 7 miljard euro nodig.

Die bedragen krijgen Zuid-Afrika en Congo alleen nooit gefinancierd. De Wereldbank, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de Europese Investeringsbank maar ook buitenlandse energiereuzen en privé-investeerders stoppen graag hun centen in het project.

“Ze willen er wel iets voor in ruil: grote hoeveelheden goedkope stroom”, waarschuwt Charlotte Johnson van het Instituut voor Democratie in Afrika. “Zo zullen beide landen akkoorden moeten sluiten over de eindgebruikers van de stroom die ze genereren.”

Naar Europa

“Bij de presentatie van het project ligt de klemtoon op ontwikkeling, maar de Congolese regering en investeerders hebben geen plannen om het net open te stellen voor de gewone bevolking”, zegt Johnson. “Lokale netten zijn niet in het budget inbegrepen. De 500 miljoen Afrikanen aan wie elektriciteit werd beloofd, zullen in het donker blijven zitten.”

Vandaag plant men enkel de transmissie van elektriciteit over lange afstanden naar het Afrikaanse hart voor mijnbouw en industrie, naar stedelijke centra in Zuid-Afrika en Egypte, en zelfs naar Europa.