Critici blij met verhoogde controle op Wereldbank

Het Amerikaanse Congres besliste in januari van dit jaar dat het voortaan op geregelde basis verslagen moet krijgen van overkoepelende secretariaat van de multilaterale ontwikkelingsbanken. De rapporten moeten tonen wat de banken hebben ondernomen voor betere transparantie en aansprakelijkheid. Het eerste rapport moet er in september liggen.

Naast de Wereldbank gaat het om de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank, de Aziatische Ontwikkelingsbank, de Inter-Ontwikkelingsbank en de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling, samen met hun subsidiebronnen. Samen zijn deze banken de grootste financieringsbron voor ontwikkeling ter wereld. Ze lenen jaarlijks zo’n 30 tot 40 miljard dollar aan landen met een laag of gemiddeld inkomen. Het geld, gekoppeld aan een krachtig beleidsadvies, houdt in dat de instellingen zwaar wegen op het ontwikkelingsbeleid in Latijns-Amerika, Azië, Afrika en Centraal- en Oost-Europa.

Het Amerikaanse parlement stelde de verscherpte controle in nadat haar boekhoudkundige dienst oordeelde dat vele van de bestaande interne mechanismen bij de banken faalden.

De hervormingen leggen de banken ook richtlijnen op. Ze moeten regelmatig onafhankelijke audits laten uitvoeren op de manier waarop ze zelf controleren op bereikte doelstellingen en fraudepreventie. Het publiek moet die audits kunnen inkijken. Daarnaast roept het Congres de instellingen op om te zorgen voor een efficiënt klachtenprocedure. Er moet ook betere bescherming komen van zogenaamde ‘klokkenluiders’ - mensen die vertrouwelijke informatie naar buiten brengen om bestaande mistoestanden aan te klagen.

Het optreden van het Congres kreeg deze week applaus van een hele reeks ngo’s die kritisch staan ten opzichte van de multilaterale ontwikkelingsbanken. Het gaat onder meer de Amerikaanse afdeling van Friends of the Earth, Government Accountability Project, het Bank Information Centre, Environmental Defence, Centre for Concern, International Rivers Network en Jubilee USA Network. Vele onder hen roepen al lang dat de toegekende leningen slechte programma’s financierden, die voor een groot deel hebben bijgedragen aan algemene schade aan milieu en mensen in ontwikkelingslanden. Ze klaagden ook dat de instellingen zo goed als nooit verantwoordelijk werden gesteld voor hun daden.

In een bedankbrief aan het Congres lieten de ngo’s weten dat ze willen samenwerken om ervoor te zorgen dat de instellingen zich aan de opgelegde hervormingen houden, hoewel ze ook erkennen dat het controlesysteem niet absoluut waterdicht is.

John Fitzgerald, directeur van de afdeling voor multilaterale ontwikkelingsbanken van het Government Accountability Project, is vooral enthousiast over de voorwaarde dat elke lening of beurs ook het nodige budget moet bevatten om te verzekeren dat de landen zich houden aan de voorwaarden, in plaats van gewoon te zeggen ‘hier is het geld, we vertrouwen erop dat je de afspraken respecteert, wat die ook zijn.