Cruciale onderhandelingsweken voor Doha-ronde

Australië, Brazilië, India, de VS en de Europese Unie, de belangrijkste stemmen in het debat rond de vrijmaking van de internationale handel in landbouwproducten, konden afgelopen weekend op een vergadering in Parijs geen overeenstemming vinden over de talrijke knelpunten die nog overblijven na vier jaar discussiëren. De WHO begon in 2000 met onderhandelingen over de vrijmaking van de landbouwhandel, en eind 2001 werd het thema opgenomen in de algemene onderhandelingsronde over de verdere liberalisering van de wereldhandel die de lidstaten van de WHO toen in Doha lanceerden. Dat onderhandelingsproces kreeg de naam ‘ontwikkelingsronde’ mee, omdat er extra aandacht zou worden besteed aan de belangen van de ontwikkelingslanden.

Australië, India en Brazilië eisen dat de EU en de VS het mes zetten in de forse subsidies en exportkredieten waarop hun boeren kunnen rekenen, en willen ook dat er zo snel mogelijk een einde komt aan andere protectionistische en handelsverstorende maatregelen in de landbouwhandel. Australië spreekt voor de Cairns Groep, 18 landen die veel landbouwproducten exporteren maar hun boeren relatief weinig steun geven. Naast Australië en Nieuw-Zeeland maken ook grote ontwikkelingslanden als Argentinië en Brazilië deel uit van de groep. Brazilië en India hebben het voortouw genomen in de Groep van 20 (G20), een twintigtal relatief grote ontwikkelingslanden die vorig jaar front vormden op de wereldhandelstop van Cancún. Samen met de armere ontwikkelingslanden blokkeren ze sindsdien de discussies over andere thema’s zolang Amerika en Europa niet over de brug komen op landbouwvlak. Maar ondanks steeds weer hernieuwde intentieverklaringen, lijken de VS en de EU niet zomaar bereid de verdedigingsgordels prijs te geven die ze rond hun relatief dure landbouwsector hebben opgetrokken.

De onderhandelaars van de vijf landen die in Parijs vergeefs probeerden een doorbraak te bereiken, stellen hun hoop nu op Tim Groser. Die zit de speciale sessie van het Landbouwcomité van de WHO voor die de komende twee weken een uitweg moet vinden uit de impasse. Maar bij veel ontwikkelingslanden leeft argwaan tegenover Groser. Hij zou zich te meegaand opstellen ten opzichte van de VS. Die dringen erop aan dat meer handelsverstorende landbouwsubsidies ondergebracht worden in de zogenaamde ‘blauwe doos’. Dergelijke steunmaatregelen zouden ongewijzigd blijven bij een eventueel akkoord over de afbouw van handelsverstorende subsidies.

De Doha-ontwikkelingsronde moet op 31 december van dit jaar rond zijn. Tegen eind juli zouden de 147 lidstaten van de WHO het eens moeten zijn over een onderhandelingskader voor de overblijvende maanden. Het document dat Groser voorlegt over landbouw, wordt beslissend: zonder een akkoord over het landbouwdossier kunnen ook de geplande onderhandelingen over de handel in diensten, de verlaging van de invoertarieven voor nijverheidsproducten en thema’s als intellectuele eigendomsrechten niet meer van de grond komen.

Supachai Panitchpakdi, directeur-generaal van de WHO, heeft een geplande reis naar Mauritius geschrapt om te kunnen toekijken op de redactie van het delicate landbouwvoorstel. Supachai wilde deelnemen aan de ministerconferentie van de G90, een groep van ontwikkelingslanden die bestaat uit de 79 ACP-landen – voormalige Europese kolonies in Afrika, de Cariben en de Stille Oceaan – en de Minst Ontwikkelde Landen. De G90 verdedigde op de Wereldhandelstop van Cancún met verve de belangen van de armste ontwikkelingslanden. (PD)