Cubaanse televisie bindt strijd aan met seksisme

“We zien enige vooruitgang in de strijd tegen het seksisme”, vertelt journaliste Dainerys Machado aan IPS. Volgens haar geven alternatieve en online publicaties, en fictieprogramma’s op de Cubaanse televisie het beste signaal. “In de pers beperken de grote veranderingen zich tot bepaalde media.”

De soap “Bajo el mismo sol” (Onder dezelfde zon) bijvoorbeeld behandelde de kwestie van seksistisch geweld tegen vrouwen. De hoofdpersonages waren vrouwelijke ex-veroordeelden die zich opnieuw in de samenleving wilden integreren. De serie belichtte verschillende visies op machogedrag en seksisme, en ontlokte felle discussies bij de kijkers thuis.

“Audiovisuele programma’s hebben er in de voorbije jaren toe bijgedragen dat de diversiteit zichtbaarder wordt, veel meer dan actualiteitsprogramma’s of kranten”, zegt Machado, die voor het Cubaanse magazine Bohemia werkt.

De Cubaanse staat controleert 97 radiozenders, 20 kranten, 2 nieuwsagentschappen, magazines, websites, een nationale televisieomroep en 31 lokale televisiezenders. De meeste werknemers van deze media begrijpen nog altijd niet “de noodzaak om seksistisch taalgebruik en andere vormen van uitsluiting aan te passen”, aldus Machado.

Cubaanse realiteit

Eind 2011 debatteerde het Cubaanse parlement over de manier waarop vrouwen in muziekvideo’s worden getoond. De Communistische Partij, de enige wettelijke politieke partij van het land, stelde in januari 2012 ook doelstellingen op om “de Cubaanse realiteit in al zijn verscheidenheid te weerspiegelen in audiovisuele, gedrukte of online media”. Dat ging ook over economische en sociale situaties, gender, huidskleur, geloof, seksuele geaardheid en geografische afkomst.

Mensen actief in de media beginnen meer afstand te nemen van de traditionele seksistische berichtgeving en boodschappen, die overeind blijven ondanks de inspanningen van de overheid en het middenveld. Op televisie worden er bijvoorbeeld geregeld programma’s vertoond die zich toespitsen op seksualiteit, vrouwenrechten en verantwoordelijk vaderschap.

Toch vindt hoogleraar en kunstcriticus Gustavo Arcos dat “de communicatoren zich moeten openstellen voor nieuwe stromingen, meer voeling moeten krijgen met de buitenwereld, en dat ze de seksuele, morele en culturele achterstand die decennialang in de media heerste, moeten afwerpen”.

Sensibilisering

De huidige situatie is complex, meent Lirians Gordillo, want niet-seksistische programma’s en publicaties bestaan nu naast een enorme hoop seksistische boodschappen. Gordilo is medeorganisator van een maandelijks debat over gender en cultuur, “Mirar desde la sospecha” (Kijken met een sceptische blik), een van de vele initiatieven om meer gendergelijkheid in de media te krijgen.

“Er zijn aanzienlijk meer vrouwen in de massamedia – en ook enkele mannen – die de kwestie hebben benaderd vanuit hun eigen belangen”, verklaart Isabel Moya, een van de meest prominente Cubaanse experts inzake gender en communicatie.

Moya is ook coördinator van een training over gender voor mensen die in de media werken. Volgens haar kunnen mannelijke en vrouwelijke communicatoren vandaag niet degelijk worden opgeleid zolang er niet wordt gestart met de sensibilisering over gender. “Dat is onze belangrijkste doelstelling en uitdaging.”