Cultuur breekt Gazabestand

Een dag voor hun afreis naar de lage landen kregen de vier Gazaanse acteurs te horen dat Israël hen geen uitreisvisum wou geven. Het bestendigde ironisch genoeg de link tussen het theaterstuk The Game en de harde realiteit.
‘Jackie’s tekst beschrijft op een komische manier het dagelijks probleem van jongeren om te overleven’, vertelt Jan Willems. Hij is net zoals zijn levenspartner, Jackie Lubeck, theatermaker en drijvende kracht achter het Palestijnse gezelschap  Theatre Day Productions (TDP). ‘In het stuk komen de jongeren er, net zoals de acteurs nu, ook niet toe om een normaal leven te leiden. Het verschil met de realiteit is dat we hier alle elementen uit het theater benutten, dat theater nu eenmaal om abstractie van het leven gaat.’
 De medewerking van de Egyptische en Nederlandse autoriteiten mocht niet baten om de acteurs toch naar Nederland en België te laten afreizen. ‘Gelukkig hadden we een plan B voorzien. Gezien het bestand, wisten we dat de kans bestond dat onze acteurs Gaza niet zouden mogen verlaten. We hadden dus vooraf een reservepool opgericht met acteurs uit de Westelijke Jordaanoever, waar DTP ook een afdeling heeft. Voor de acteurs die maanden hadden getraind, blijft dit “huisarrest” echter een enorme opdoffer’
De acteurs die vastzitten in Gaza, trekken momenteel wel met hun voorstelling langs Gazaanse scholen. Het team werkt dus toch door, klinkt het lichtjes triomfantelijk in een persbericht van Broederlijk Delen, één van de Europese geldschieters van TDP.


 ‘De afsluiting van Gaza legt een klem op ontwikkeling. Cultuur is de ultieme weg om dat te doorbreken’, zegt Lubeck. ‘Het is de enige maatschappelijke vorm die nog niet besmet werd met de gevolgen van de bezetting en de isolatie, de teloorgang van economie, de terugplooiing in conservatisme, de corruptie. Het is de ultieme manier om duidelijk te maken wat het betekent om onder een zestigjarige bezetting te leven, in een van de buitenwereld afgesloten regio.’

 Oorlogswetgeving

Israël startte de blokkade van de Gazastrook in juni 2007, een “veiligheidstactiek” die pas zou stoppen als de systematische qassamaanvallen op Israëlische steden zou ophouden. Na een relatieve bres in de afsluitingsgordel tijdens de voorbije zomermaanden, sloot Israël vorige maand de grenzen van Gaza opnieuw hermetisch af. Niemand mag nog binnen of buiten.
 Hoge Europese commissiefunctionarissen veroordeelden de isolatie van Gaza meermaals. Dit is een collectieve bestraffing van de inwoners van Gaza, en dat kan niet. Dat zeggen zowel Benita Ferrero Waldner als Javier Solana. Het afstraffen van de ganse Gazaanse bevolking kan geen antwoord zijn op de terreurdaden van mede-Gazanen, aldus Ferrero Waldner. Ook de VN-rapporteur van de mensenrechten in de Bezette Palestijnse Gebieden, John Dugard, bestempelt de blokkade als een schending van het Internationaal Recht.
 Collectieve bestraffing was een tactiek die ook in de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt en als legitiem beschouwd. Een oorlogsmacht kon een stad belegeren op voorwaarde dat de bevolking niet de toegang tot voedsel en medische zorg werd ontzegd. Volgens de Vierde Conventie van Genève mogen burgers die onder bezetting leven, niet gestraft worden voor daden waaraan ze persoonlijk niet schuldig zijn.

In het stuk komen de jongeren ook niet tot een normaal leven toe.

Weerbaarheid

Met hulp van Europese donateurs, startte het theaterkoppel in 1995 met de oprichting van DTP. Hun doel: creatieve ruimte creëren voor jong talent, en het scheppen van trainingsmogelijkheden. Op vijftien jaar tijd groeide DTP uit tot een huis met 22 mensen voltijds in loondienst. De organisatie wil weerwerk bieden tegen de desintegratie van de Palestijnen, als gevolg van de bezetting.
 ‘Via de creativiteit van het drama, werken we aan empowerment, het weerbaar maken van een generatie jongeren, die anders gedoemd is om te vertrekken of te blijven in uitzichtloosheid.’
Willems houdt niet zozeer van de termen sociaal en geëngageerd theater. ‘Ons theater draait in de eerste plaats rond de kracht van het acteren. De politieke invalshoek is niet de kern, wel de kern.
 Palestijnse jongeren hebben weinig opties om zich bij een vereniging aan te sluiten. Buiten sport resten er voor jongeren het leger, scouting of pre-leger zoals Lubeck het noemt, en de moskee. Net die lacune wil DTP vullen. Jeugdtheater is niet alleen een belangrijke koppeling naar de ontwikkeling van het individu in groepsverbanden, het theater heeft ook een bijna therapeutische werking voor het publiek.
 ‘Jongeren kijken naar het stuk, en herkennen heel veel dingen. Net dat element van identificatie is belangrijk om afstand te nemen van het leven en traumatiserende zaken te kunnen plaatsen en kaderen.’ DTP bereikte dit jaar 35.000 Palestijnse kinderen en jongeren. 30.000 van hen waren toeschouwers, 5000 jongeren vormden een dramaworkshop of -cursus.