Damconflict met Ethiopië verdeelt Egypte

Egypte startte eind vorige maand met de omlegging van een deel van de Blauwe Nijl in het kader van de bouw van Afrika’s grootste waterkrachtcentrale, de Grand Renaissance-dam. De Blauwe Nijl is de voornaamste bron van de Egyptische tak van de Nijl.

Egypte vreesde de potentiële negatieve impact op zijn Nijlwater en reageerde verontwaardigd. Lokale krantenkoppen spraken van een “onmiddellijke dreiging” voor het Nijlwater van Egypte.

“De huidige polarisatie in Egypte maakt dat het conflict door beide partijen wordt uitgebuit”, zegt Ayman Shabaana van het Instituut voor Afrikastudies in Caïro. “Zowel de regering als de oppositie gebruiken het cruciale onderwerp van de zekerheid rond het Nijlwater om hun populariteit te versterken. Ze slaan de oorlogstrommel en doen chauvinistische uitspraken.”

Dreiging voor de Nijl

Egyptisch president Mohamed Morsi sprak, samen met andere politieke figuren uit het hele spectrum, krachtdadige taal over de verdediging van het water dat Egypte toekomt.

Op een conferentie twee weken geleden riep Morsi op tot “nationale verzoening”. Hij zei dat de rivaliserende politieke kampen, de heersende islamisten en de seculiere oppositie hun verschillen moesten vergeten met het oog op het dreigende gevaar voor de Nijl.

Morsi’s oproep tot nationale eenheid kwam kort voor de aankondiging van massale demonstraties op 30 juni, het einde van zijn eerste jaar in functie. Naar alle verwachting zullen de demonstranten zijn aftreden eisen en aandringen op onmiddellijke presidentsverkiezingen.

Misbruik van de damcrisis

De demonstraties worden gedragen door bijna alle niet-islamistische partijen en politieke bewegingen, inclusief Egyptes voornaamste oppositiegroepering, het Front voor Nationale Redding (NSF). Naar alle waarschijnlijkheid zullen de demonstraties honderdduizenden op de been brengen.

Anti-Morsi-activisten zijn er als de kippen bij om de president ervan te beschuldigen om de damcrisis met Ethiopië te gebruiken om de aandacht af te leiden van zijn politieke mislukkingen en om het publieke enthousiasme voor de protestacties op het einde van de maand te temperen.

De woordvoerder van de Egyptische Sociaaldemocratische Partij, Shebab Waguih, noemde Morsi’s oproep tot nationale eenheid een “manoeuvre” met de bedoeling om de publieke woede over de mislukking van het huidige bestuur om adequaat om te gaan met nationale veiligheidsvraagstukken, inclusief het damproject, weg te nemen.

President onder vuur

Terwijl Shabaana akkoord gaat met het feit dat Morsi het damconflict gebruikte om zijn magere populariteit op te krikken, beschuldigt hij de oppositie er eveneens van om het conflict te gebruiken om de president extra onder vuur te nemen.

“Ook de oppositie maakt misbruik van de situatie om Morsi en de Moslimbroederschap aan te vallen omdat ze hen verantwoordelijk houden voor de huidige crisis, zonder dat ze zelf positieve aanbevelingen doen”, zegt hij.

Ook Tarek Fahmi, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Caïro, bevestigt dat anti-Morsi-krachten de crisis gebruiken “zonder zelf constructieve oplossingen voor te stellen. In plaats van de president aan te vallen zou de oppositie diplomatieke oplossingen kunnen voorstellen, zakelijke belangen voor Egypte en een betere samenwerking met Ethiopië”, zegt Fahmi. “Dit zijn positieve stappen die ondernomen kunnen worden, los van de president of zijn administratie.”

In een interview afgelopen weekend herhaalde Morsi zijn intentie om zijn termijn (tot aan de presidentsverkiezingen in 2016) uit te doen, ondanks de opkomende protesten die zijn aftreden zullen vragen.