Damian Marley: 'Uiteindelijk komen we allemaal uit Afrika'

Damian Marley was bijna drie toen zijn wereldberoemde vader, Bob Marley, in 1981 stierf. “Junior Gong” belichaamt en vernieuwt zijn vaders muzikale erfenis, maar zet ook het politieke en spirituele werk van Bob “Tuff Gong” Marley verder. De terugkeer naar Afrika blijft een centraal thema, al verloopt die in de 21ste eeuw niet langer per boot.

  • Nabil Elderkin Damian Marley (rechts) met Nas Nabil Elderkin
  • Nabil Elderkin Damian Marley (rechts) met Nas Nabil Elderkin

Papa Pretty, een rastafari op leeftijd met een psychedelische flowerpower-zonnebril, legt me op het rooster. Wat ik mister Marley allemaal ga vragen, wil de tourmanager weten. Mijn antwoorden zijn blijkbaar afdoende want na een tijdje verschijnt de jongste en –muzikaal– meest opwindende Marley zelf. Damian Marley is de zoon van reggaelegende Bob Marley en Cindy Breakspeare, jazzmuzikante en Miss World 1976. Muzikaal talent zat, met andere woorden. Net als Ziggy, Julian, Stephen en de andere Marley-nazaten nam hij op jonge leeftijd de fakkel van zijn vader over. Damian staat sinds zijn dertiende op de planken, twintig jaar later heeft hij al vier albums en drie Grammy Awards op zijn palmares. Naar aloude reggaetraditie produceert de jongste Marley-telg vlijmscherpe teksten over onrecht, onderdrukking, verbondenheid en het Beloofde Land Afrika.

Modern jasje

‘Speren, geweren en andere wapens doden geen mensen. Mensen doden mensen’, zegt Damian Marley. ‘Het komt allemaal neer op intenties en wat er zich in iemands hoofd afspeelt. De menselijke geest is eigenlijk het krachtigste wapen dat er is. En het gevaarlijkste wapen is ook altijd het sterkste schild.’ Zijn vader had het –met dezelfde muzikale accenten in zijn Caribische Engels– niet beter kunnen zeggen. Van alle Marley-kinderen is het vooral Damian die het werk van zijn vader in een modern jasje weet te steken. Dat doet hij met zijn pulserende dancehall-muziek, die rauwer en energetischer klinkt dan de traditionele roots-reggae en erg populair is bij de jongere reggaefans wereldwijd.

We praten in de lobby van het Brusselse Crown Plaza Hotel, onder andere over Damians opvallende muzikale samenwerking met de Amerikaanse hiphop-legende Nasir “Nas” Jones voor het album Distant Relatives. In april 2011 zijn Nas en Damian Marley voor een tweede keer als duo in België en spelen ze in een tjokvolle Ancienne Belgique de pannen van het dak. Recensenten noemen hun album een perfect huwelijk tussen hiphop en reggae. Op het podium springen vooral de reggae-elementen in het oog: de onvermoeibare vendelaar met zijn gigantische groen-geel-rode vlag geflankeerd door een even onvermoeibaar duo achtergrondzangeressen. Vooraan danst Marley naast Nas met ritmische reggae-precisie terwijl zijn lange dreadlocks op een haar na de grond raken

Roots

Tijdens ons gesprek blijkt Damian veeleer een verlegen en teruggetrokken denker, die rustig de tijd neemt om vragen te beantwoorden. Over verbondenheid, bijvoorbeeld, het centrale thema op Distant Relatives. Marley: ‘Het album gaat over universele verbondenheid, want de wortels van de mensheid liggen in Afrika. Zo overstijg je ras, cultuur en de plaats waar iemand vandaan komt. Het maakt me dus niet uit waar je roots liggen, want uiteindelijk komen we allemaal uit Afrika.’

Naar goede rastafari-gewoonte blijft Afrika dus het epicentrum van Marleys universum. Ook de Back to Africa-gedachte, een klassiek reggaethema, is nooit veraf. ‘Natuurlijk zijn we beïnvloed door onze voorgangers, zoals mijn vader en The Wailers of mensen als Burning Spear’, beaamt hij de voortzetting van de traditie. ‘En zij waren beïnvloed door de ideeën van Marcus Garvey.’  Die Jamaicaan leefde in het begin van de twintigste eeuw en wordt gezien als een pionier van de Afro-Amerikaanse burgerbeweging. Voor menig rastafari is hij een profeet. Hij zou de kroning voorspeld hebben van de Ethiopische Haile Selassie I, die voor de rastafari god op aarde is. In de VS had Garvey een grote aanhang; onder meer de ouders van Malcolm X zijn door hem beïnvloed.

‘Garvey stond voor een terugkeer van de Afro-Amerikanen naar Afrika en riep mensen op om schadevergoedingen te vragen’, zegt Marley. ‘Velen van onze voorgangers droomden ervan fysiek terug te keren naar Afrika en daar een thuis te maken. Door de hedendaagse, snelle communicatiemiddelen evolueren die ideeën. Toch pikken jongeren vandaag er nog steeds op in.’

Ik wijs Marley erop dat niet iedereen enthousiast is over die “terugkeer naar Afrika”, ook al is die louter spiritueel of virtueel. Sommigen vinden dat Afrikanen in de diaspora moeten investeren in hun integratie in het gastland. Voor Damian Marley is een strikte geografische scheiding tussen Europa en Afrika echter achterhaald en zelfs naïef. ‘Onze levens zijn op alle mogelijke manieren met elkaar verstrengeld. Is er een oorlog in Irak, dan schieten de olieprijzen in Jamaica de hoogte in.’

Afrika

Voor Damian Marley is Afrika een mix tussen het vertrouwde en het nieuwe, het verleden en de toekomst. ‘Er is een sterk Afrikaans bewustzijn in Jamaica en in de reggaemuziek. Ik ben me dan ook altijd heel erg bewust geweest van het belang van Afrika in mijn cultuur, zelfs voordat ik besefte waarom. In februari 2005 bezocht ik Afrika voor het eerst. We gingen met de familie naar Addis Abeba om een documentaire te maken tijdens het verjaardagsfeest voor mijn vader daar.’

Een jaar later bezocht hij Ghana, waar hem de gelijkenis opviel tussen Ghanese en Jamaicaanse gelaatstrekken. ‘Dat is ook logisch, want we weten dat heel wat slaven uit West-Afrika kwamen. Ghana deed me dus denken aan het Jamaica van mijn jeugd in het begin van de jaren tachtig.’

In Ethiopië werd Marley geraakt door ‘de voortdurende herinnering aan spiritualiteit in de straten van Addis, waar de oproep tot gebed uit de luidsprekers van de moskeeën en kerken klonk.’ Het Afrika waarover Marley zingt, is echter niet alleen een plaats van nostalgie of herinnering; het is ook een continent met een rist actuele problemen, van falend politiek leiderschap tot burgeroorlog. Marley benadert die realiteiten nooit als geïsoleerde of typisch Afrikaanse problemen. Voor hem is het perspectief van de mondiale verbondheid altijd aanwezig. Conflicten gaan niet enkel over kindsoldaten in West-Afrika, maar ook over de internationale wapenhandel en de financiële markten, of over het geweld in de getto’s van Kingston of New York.

Met zijn muziek wil Marley iets doen aan het negatieve beeld dat de wereld van Afrika heeft. ‘Stel je voor dat Ghana zoals California zou zijn, met Sunset Boulevard; Johannesburg zoals Miami; Somalië zoals New York, met de mooiste lichtjes en de prachtigste auto’s en elk jaar zou het Afrikaanse Times Square met Nieuwjaar oplichten’, zingt Marley in Distant Relatives. Doet hij echt iets aan dat negatieve beeld door Afrika ietwat utopisch te vergelijken met de Amerikaanse glitz ‘n’ blitz? ‘Het is zeker niet de bedoeling dat Afrika zich gaat gedragen zoals de VS’, zegt Marley. ‘We willen duidelijk maken dat er in het hedendaagse Afrika moderne steden zijn, zonder dat wij daar moeten gaan praten over hulp.’ Hij trekt niettemin een politieke parallel met de VS en Europa. ‘Stel je voor dat de Afrikaanse landen zich zouden verenigen in de Verenigde Staten van Afrika, met een formeel systeem van gedeelde economieën. Het zou een machtscentrum zijn waar rekening mee gehouden moet worden.’

Het belangrijkste voor Afrika is dat Afrikanen zichzelf leiden, vindt Marley. ‘Dat ze hun lot in eigen handen nemen in plaats van steeds geleid te worden.’ Toch zijn de grootse dromen over Afrikaanse heropstanding ook voor Marley geworteld in een dieper liggende overtuiging dat Afrika lessen moet trekken uit de westerse succesverhalen. ‘Ik heb veel geleerd uit gesprekken met mensen als K’Naan (Somalische rapper uit Toronto, bekend van het lied Waivin’ Flag, or), die de situaties waarover we spreken zelf hebben meegemaakt. Zij zijn grote pleitbezorgers van een sterkere band tussen Afrika en de Afrikaanse diaspora in het Westen. De diaspora heeft ervaring met moderne sociaal-economische systemen en technologie en zou die met Afrika moeten delen. De dag dat Afrika omarmd wordt door zijn kinderen in het Westen, zal een keerpunt zijn in de geschiedenis van het continent.’

Bekijk ook de favoriete Damian Marley-clips van Olivia Rutazibwa

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.