De actualiteit van de dood

De mens is een eenzaam dier en er is geen moment waarop dat duidelijker wordt dan bij het sterven. De laatste stap zet je zelf en het laatste afscheid kan niemand voor jou nemen. Angst voor het onbekende, pijn bij het verlies: aan beide zijden van de dood staat een mens alleen. Tegelijk is de worsteling met de dood iets dat we me z’n zes miljard delen. Alle gemeenschappen en culturen hebben eigen vormen ontworpen om met de verscheurende en onvermijdelijke realiteit van de dood om te gaan. Alle kleuren en varianten van rouw- en begrafenisrituelen aankaarten, zou niet een magazine maar een bibliotheek opleveren. Wat Wereldwijd Magazine wel kan, is een blik gunnen op de actualiteit van de dood.
Hoe oud en universeel het sterven ook is, het blijkt uiteindelijk een gebeuren dat bijzonder onderhevig is aan trends en verschuivingen. Dat is niet zo bizar als het lijkt. De dood is immers een integraal deel van het leven. Dat leven verschuift vandaag aan een razend tempo van gemeenschapsgebonden naar geïndividualiseerd en van een landelijk naar een stedelijk bestaan dat geregeerd wordt door commerciële wetten.

Nogal wat mensen investeren hun creativiteit in het moderniseren van de dood. De ene ontwerpt nieuwe begrafenisceremonies, de andere gaat met zijn uitvaartonderneming naar de beurs. Weer anderen doorbreken met hun inzet voor stervensbegeleiding het taboe dat bestaat rond aftakeling. Er bestaan niet alleen taboes in het Westen. In Côte d’Ivoire botsen we op een stevige muur van stilzwijgen die elk gesprek over aids onmogelijk maakt. In België blijkt het dan weer aartsmoeilijk voor allochtonen om hun doden in vrede te laten rusten. Andere doodsoorzaken waarover een vrij gesprek erg moeilijk blijft, zijn de politieke verdwijningen in Chili, de doodseskaders in Colombia, het fundamentalisme in Kasjmir, de volkerenmoord in Ruanda. De actualiteit sluipt binnen in de betekenis die het begrip dood heeft voor de pas begonnen 21ste eeuw, maar we hebben nog geen greep op de geglobaliseerde Magere Hein.

Toch draait ook vandaag sterven onvermijdelijk rond de vraag of het leven zin heeft. Dat geldt zowel voor een inwoner van de Tibetaanse hoogvlakte als voor iemand uit de Vlaamse Ardennen. Dat was waar voor Julius Caesar en het zal dat ook blijven voor de volgende generaties groten en kleinen der aarde. Mumia Abu-Jamal werd -wellicht ten onrechte- ter dood veroordeeld, maar zijn meditaties over het leven zijn allesbehalve bitttere woorden. Erna Buts, die een onherroepelijk kankerverdict gekregen had, denkt in een diepgaand gesprek hardop en onverkort na over leven en dood en de onzachte botsing van die twee krachten in haar lichaam. Heel anders -op het eerste gezicht- klinkt het verhaal waarin de band gezocht wordt tussen sterven en vruchtbaar blijven, tussen eros en thanatos. Wij willen leven, over de grens van de dood heen. Toch spreekt dit katern niet over een hiernamaals. Niet omdat dat onbelangrijk zou zijn nu er geen monopolie meer is op de beelden die we moeten kleven op het onkenbare hierna. Wel omdat dertig bladzijden te kort zijn om zowel het denken over een hiernamaals als over het leven rond de dood te tekenen. We kozen voor het laatste. De dagelijkse ervaringen met dood en afscheid nemen anno 2000, wereldwijd, dat is de rode draad doorheen dit themakatern.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.