“De Arabische lente heeft Europa nodig”

Volgens een recente studie van de Amerikaanse denktank Freedom House heeft de Arabische Lente niet de verhoopte resultaten opgeleverd. Tunesië zou het enige post-revolutionaire land zijn dat vooruitgang heeft gemaakt op vlak van mensenrechten en de strijd tegen corruptie. In Egypte zou er weinig tot geen beterschap zijn terwijl Bahrein een sterke achteruitgang kent.

Freedom House schaart zich bij een steeds groter wordende groep Westerse analisten die van mening zijn dat de Arabische Lente een maat voor niets is geweest.

Pessimisme

Tijdens een toespraak op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hebben zowel Europees President Herman Van Rompuy als Brits Eerste Minister David Cameron de internationale gemeenschap opgeroepen om het geloof in de Arabische transitie naar democratie niet te verliezen. “Blijvende verandering neemt tijd in beslag”, zei Herman Van Rompuy op de vergadering. 

Nabila Hamza is Tunesisch activiste en president van de internationale ngo Foundation for the Future. Via deze organisatie werd de afgelopen vijf jaar meer dan 7,5 miljoen euro besteed aan 166 projecten in 15 Arabische landen. Het geld is bestemd voor organisaties in het maatschappelijk middenveld die voor mensen-  en vrouwenrechten, persvrijheid en anti-corruptie strijden. Eind september was ze te gast in Brussel om er te praten over het pessimisme rondom de Arabische Lente.

“De Arabische opstand heeft ervoor gezorgd dat organisaties in het maatschappelijk middenveld momenteel aan het vermenigvuldigen zijn”, vertelt Hamza, “in Tunesië, Libië en Egypte worden nieuwe wetten gestemd die het mogelijk maken nieuwe sociale en politieke organisaties op te richten, zonder restricties. Ondertussen zien we talloze jonge, getalenteerde mensen terugkeren om het land herop te bouwen.”

Islamistische partijen geen bedreiging

Volgens Nabila Hamza moeten de vrij verkozen Islamistische regeringen ook niet gezien worden als een bedreiging. “Een democratie kent geen uitsluiting van partijen”, zegt ze, “de resultaten van de verkiezingen moeten gerespecteerd worden.”

Ondertussen zijn de Islamistische partijen, nu ze aan de macht zijn, sterk aan het veranderen. “Islamisten moeten pragmatisch worden”, legt Hamza uit, “in eigen land moeten ze armoede en werkloosheid bestrijden. Tegelijk maken ze nu deel uit van de internationale gemeenschap en zijn ze in grote mate afhankelijk van internationale steun. Ze merken dat hun speelruimte beperkt is, ze moeten echt aan politiek beginnen doen en hun beloftes waarmaken. De Islam is niet de oplossing voor alle problemen. Dat ontnuchtert.”

Overgangsperiode

Hamza pleit ervoor dat de Europese Unie haar steun aan het Arabische middenveld versterkt. “Dit is nog steeds een overgangsperiode”, zegt Hamza, “en het gevaar op nieuwe dictaturen blijft bestaan. Het middenveld moet ondersteund worden, want zij zijn de enige die de regering ter verantwoording kan roepen.”

“De internationale gemeenschap moet investeren in het proces op lange termijn, niet in het project op korte termijn. We hebben strategisch geduld nodig om de echte verworvenheden van de revolutie te kunnen zien, want die zijn er nog niet. Het is nog te vroeg. Internationale donoren verwachten onmiddellijke resultaten, maar vergeten dat een revolutie veel ups en downs kent”, besluit Hamza.