"De dieren zijn belangrijker dan wij"

Er heerst grote onvrede rond de uitgestrekte reservaten waarin Congo-Brazzaville zijn uitzonderlijke natuurlijke rijkdom probeert te beschermen. De omwonenden klagen dat de staat meer oog heeft voor het welzijn van bosolifanten en gorilla’s dan van de plaatselijke bevolking. Zelfs mensenrechtenorganisaties delen die mening.
“Ik schaam me dat ik ooit het besluit mee heb ondertekend waarmee het reservaat werd opgericht”, zegt Mpaka-Mbouiti, een notabele uit Loussala, een dorp bij het nationaal park Conkouati-Douli in het zuiden van Congo-Brazzaville. “Ik wist niet dat we honger zouden lijden in het midden van het woud. We weten zelfs niet precies waar we aan landbouw mogen doen.”
“De dieren zijn belangrijker dan wij. We hebben geen rechten. Zelfs als de olifanten onze akkers vernielen, wordt er niet naar ons geluisterd”, klaagt Célestin Mavoungou, een inwoner van Ngoumbi. Dat is een van de dertien dorpen die in het reservaat liggen.
Ook bij andere reservaten is de ergernis groot. “De bewakers verbieden ons te jagen en ze komen zelfs in onze potten kijken op zoek naar wild”, zegt Clémentine, een vrouw uit Ngombé, in de buurt van het Noord-Congolese natuurpark Nouabale Ndoki.

Koppig


Congo heeft een rijke natuur, maar die wordt bedreigd door ontbossing en stroperij. Daarom heeft het land ruim 3,6 miljoen hectare bossen en savanne beschermd, 11,6 procent van zijn totale grondgebied. Ambtenaren reageren geprikkeld op het protest daartegen. “De mensen die ingaan tegen de opzichters zijn gewoon koppig”, zegt Pierre Kama, directeur Fauna en Beschermde Gebieden. “Door de discussies die we met de plaatselijke bevolking hebben gehad voor de ondertekening van de oprichtingsbesluiten van de reservaten, weet iedereen dat er niet mag worden gejaagd.”
Kama geeft wel toe dat reservaten vroeger werden afgebakend zonder inspraak van de plaatselijke bevolking. Maar dat is volgens hem al twee jaar verleden tijd. Nu schrijft de wet voor dat er beheerplannen worden afgesproken en dat er plaatselijke comités komen die daarop toezien. Jagen en vissen kan niet in de reservaten zelf, maar wel in de bufferzones eromheen.
Ook de Wildlife Conservation Society (WCS), een Amerikaanse milieuorganisatie die Congo al twintig jaar bijstaat bij de bescherming van natuurgebieden, oordeelt dat de klachten ongegrond zijn. “Het zijn allemaal leugens”, zegt Nazaire Massamba, de communicatieverantwoordelijke van WCS-Congo. “We verhinderen alleen dat er wild naar de steden wordt gebracht.” Volgens Massamba ondernemen de bewakers die door de WCS betaald worden, niets tegen dorpelingen die wild voor eigen gebruik vangen.

Arbitrair


Maar Congolese mensenrechtenorganisaties zeggen dat er wel degelijk veel blijft foutlopen. “We zijn niet tegen natuurbescherming, maar zoals die bij ons in de praktijk wordt gebracht, worden de rechten van de plaatselijke bevolking helemaal genegeerd”, zegt Roch Euloge N’zobo van het Congolese Mensenrechtenobservatorium (OCDH).
“De wet zegt niet duidelijk hoe de verschillende zones moeten worden afgebakend. Dat gebeurt op een arbitraire manier”, zegt Maixent Fortuné Hanimbat, de voorzitter van het Forum voor Bestuur en Mensenrechten, een andere Congolese organisatie. Dorpelingen kunnen alleen dicht bij hun hutten akkers aanleggen omdat ze niet weten of ze op andere plaatsen wel aan landbouw mogen doen. Soms is het ook de enige manier om ervoor te zorgen dat olifanten uit de reservaten hun akkers niet verwoesten.
Jagers ergeren zich ook aan de dure vergunningen die ze moeten kopen. Jagers op klein wild betalen 21 dollar per jaar, jagers op groot wild 72 euro. “Wij doen al sinds mensenheugenis aan natuurbescherming en we hadden daarvoor nooit wetten of dure vergunningen nodig”, zegt Richard Bokodi, de verantwoordelijke van een groep pygmeeën in Dongou, in het noorden van het land.

Zand in de ogen


Volgens de WCS doen veel omwonenden van reservaten hun voordeel bij natuurbescherming. De WCS heeft bijvoorbeeld meer dan driehonderd bewakers in dienst. Bij sommige reservaten zorgen milieuorganisaties ook voor gratis onderwijs, goedkopere levensmiddelen, drinkwater en zelfs tv-toestelen en paraboolantennes.
“Dat strooit de mensen alleen zand in de ogen”, zegt N’zobo van het Congolese Mensenrechtenobservatorium. “De natuurbescherming ontneemt mensen hun rechten en maakt ze nog armer.” Zijn organisatie probeert samen met de betrokkenen de omgeving van de natuurreservaten in Congo precies in kaart te brengen om duidelijkheid te scheppen over de zones waarin nog wel aan landbouw mag worden gedaan en dat recht ook te kunnen afdwingen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.