De Europese Unie heeft een vrouwengezant nodig

Vrijwel alle landen hebben in 2000 de Millenniumdoelen ondertekend. Zij spraken af dat armoede, kinder- en moedersterfte, analfabetisme, hiv/aids en milieuvervuiling in het jaar 2015 fors moesten zijn teruggedrongen. De helft van de tijd is verstreken en het ziet er naar uit dat de meeste doelen niet worden gehaald.
Vrouwen spelen een sleutelrol in de strijd tegen armoede. Maar hun potentieel blijft onbenut. Ze hebben geen gelijke toegang tot onderwijs, arbeid en eigendom. Ze hebben een lage sociale status. De bestaande verdeling van rechten en verantwoordelijkheden tussen mannen en vrouwen zet vrouwen op een achterstand. 750 miljoen vrouwen leven van minder dan een dollar per dag.
Wie vrouwen in staat stelt over hun leven te beschikken, zo hebben tal van studies uitgewezen, doet hun niet alleen persoonlijk recht, maar legt tevens de basis voor economische ontwikkeling. Niet voor niets vormen gelijke rechten voor vrouwen een zelfstandig Millenniumdoel. Daarvoor moeten vrouwen ook baas over hun eigen lichaam worden. Het verbeteren van de seksuele en reproductieve gezondheid is de meest kosteneffectieve investering in ontwikkeling.

Productiever

Vrouwen die bevrijd zijn van de last van ongewenste zwangerschappen zijn productiever. Zij hebben meer geld te besteden aan voedsel, gezondheid en onderwijs. Vrouwen met macht over hun eigen leven sturen hun kinderen naar school. Hun dochters kiezen voor een eigen carrière, trouwen op latere leeftijd en durven eerder nee te zeggen tegen ongewenste seks. Zij lopen minder kans om slachtoffer te worden van geweld of ziekte. Als alle kinderen naar de basisschool gingen, zouden in een periode van tien jaar zeven miljoen nieuwe hiv-besmettingen worden voorkomen.
Helaas is de werkelijkheid anders. Volgens recent onderzoek willen 200 miljoen vrouwen in ontwikkelingslanden graag minder kinderen baren, maar heeft de helft van deze vrouwen geen toegang tot voorbehoedsmiddelen en seksuele voorlichting. Dat leidt tot 52 miljoen ongewenste zwangerschappen per jaar.
De politieke wil om vrouwen over zichzelf te laten beschikken en serieus werk te maken van gelijke kansen én rechten voor mannen en vrouwen ontbreekt. Dat kan de Europese Unie niet over haar kant laten gaan. Zij moet de emancipatie van vrouwen kracht bijzetten. Niet alleen binnen de eigen grenzen, maar ook wereldwijd.

Grootste donor

De EU is de grootste donor van ontwikkelingshulp en het grootste handelsblok ter wereld. Zij heeft met tal van landen verdragen gesloten over verbetering van mensenrechten en democratie, in ruil voor economische voordelen. Maar deze instrumenten worden niet consequent benut voor het bevorderen van gelijke rechten van vrouwen. Vrouwelijke parlementariërs uit de buurlanden aan de Middellandse Zee klagen dat de samenwerking met de EU nauwelijks zichtbare resultaten oplevert voor vrouwen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Wie kunnen zij daarop aanspreken in Europa? Drie eurocommissarissen, voor respectievelijk ontwikkelingssamenwerking, handel en buitenlands beleid, nemen samen met tientallen nationale ministers besluiten die het lot van vrouwen in ontwikkelingslanden raken. Welke gevolgen deze besluiten hebben voor vrouwen blijft vaak onduidelijk. Er is gewoon niemand die de gegevens verzamelt en contact houdt met de vrouwen om wie het gaat. Niemand grijpt in wanneer besluiten strijdig zijn met de Millenniumdoelen.
De aanstelling van een Europese vrouwengezant kan hierin verandering brengen. Deze topdiplomaat dient erop toe te zien dat vrouwenrechten daadwerkelijk meewegen in beleidskeuzes. Zij moet namens de EU haar stem verheffen of bemiddelen wanneer vrouwen geweld wordt aangedaan. Zij moet voorstellen maken voor de Raad van Ministers en de Europese Commissie en verantwoording afleggen in het Europees Parlement. Zij moet nationale regeringen opjutten om hun Millenniumbeloftes na te komen. Bovenal moet zij ervoor zorgen dat Europa een gezicht en een telefoonnummer krijgt voor de talloze vrouwen in ontwikkelingslanden die zich inzetten voor de rechten van hun seksegenoten en de opbouw van hun land.
Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks
Leyla Çakir, voorzitter van moslimvrouwenorganisatie Al Nisa
Heleen Mees, publiciste
Farah Karimi, algemeen directeur van Oxfam Novib
Jeanine Hennis-Plasschaert, europarlementariër voor de VVD
Ria Oomen-Ruijten, europarlementariër voor het CDA
Mariko Peters, Tweede-Kamerlid voor GroenLinks
Michiel van Hulten, lid van de European Council on Foreign Relations
Anneli Jäätteenmäki, oud-premier van Finland, europarlementariër voor de liberalen
Elisabeth Rehn, oud-minister van Defensie en Gelijkheid in Finland, voormalig plaatsvervangend secretaris-generaal van de Verenigde Naties
Satu Hassi, oud-minister van Milieu en Ontwikkelingssamenwerking in Finland, europarlementariër voor de Groenen.
Riitta Myller, europarlementariër voor de Finse sociaal-democraten.
Martine Roure, europarlementariër voor de Franse socialisten, vice-voorzitter van het Europees Parlement.
Raül Romeva i Rueda, europarlementariër voor de Catalaanse Groenen, vice-voorzitter van de commissie Vrouwenrechten van het Europees Parlement
Ulrike Lunacek, Oostenrijks parlementariër, voorzitter van de Europese Groene Partij
Monica Frassoni, europarlementariër voor de Italiaanse Groenen, voorzitter van de Groenen/EVA-fractie in het Europees Parlement
 
Anne van Lancker, europarlementariër voor de Vlaamse socialisten
Bart Staes, europarlementarier voor de Vlaamse Groenen
Pierre Jonckheer, europarlementariër voor de Waalse Groenen
 
Jean Lambert, europarlementariër voor de Britse Groenen
Caroline Lucas, europarlementariër voor de Britse Groenen
Glenys Kinnock, europarlementariër voor Labour
Jill Evans, europarlementariër voor Plaid Cymru (Wales)
 
Margrete Auken, europarlementariër voor de Deense Socialistische Volkspartij
Pernille Vigsø Bagge, parlementslid voor de Deense Socialistische Volkspartij
 
Claudia Roth, lid van de Bondsdag, voorzitter van de Duitse Groenen
Rebecca Harms, europarlementariër voor de Duitse Groenen
Gisela Kallenbach, europarlementariër voor de Duitse Groenen
Heide Rühle, europarlementariër voor de Duitse Groenen