De 'grenzen aan de macht' van het Amerikaanse wereldrijk

Als Vietnamveteraan, gepensioneerd kolonel en hoogleraar neemt Bacevich een bijzondere positie in. Zowel in linkse als extreem conservatieve tijdschriften waarschuwt hij voor de militarisering van de Amerikaanse buitenlandpolitiek en voor het messianisme van de neoconservatie hardliners. In zijn nieuwe boek geeft hij hier een historische en theoretische analyse van.
Bacevich vindt het te simpel om de schuld alleen te schuiven op de blunders en de fouten van de regering-Bush. Hij gelooft niet in een “gouden eeuw” waarin Amerika nog nobel en nederig was, maar toont in detail het proces waarin eigenbelang de Amerikanen ertoe bracht de indianen te verjagen en een wereldmacht te worden. Ironisch genoeg ging dit expansionisme samen met een overvloed en een vrijheid voor veel Amerikanen.
Verkwanselen
En daar zit het punt van Bacevich: die correlatie tussen expansie, overvloed en vrijheid werkt niet meer, sinds Vietnam. Het expansionisme “verkwanselt rijkdom en macht van Amerika, en zet de vrijheid op het spel”. Dat komt doordat een sociaal-economische, een politieke en een militaire crisis elkaar nu versterken.
Op economisch vlak beschrijft Bacevich een “crisis van losbandigheid”. Hij noemt dit een identiteitsprobleem – de notie van vrijheid als altijd groeiende consumptie en onbegrensde behoeftebevrediging. Dit “rijk van consumptie” maakt een imperialistisch buitenlandbeleid noodzakelijk, om voldoende hulpbronnen te kunnen krijgen, maar ondermijnt het ook, omdat zo’n bevolking steeds minder in staat is om deze nationale belangen te verdedigen. “Een grote braderie is geen stevig fundament voor een wereldwijk.”
Reagan is in de ogen van Bacevich niet de kampioen van het conservatisme, maar “de moderne profeet van de losbandigheid”.
Nieuwe doctrine
De politieke en de militaire crisis, die hij in eerdere boeken al heeft besproken, zijn aan dit probleem verbonden. Het buitenlandbeleid is volledig gemilitariseerd, en dat komt door een fundamentele verandering in de betekenis van het begrip nationale veiligheid. Terwijl het leger vroeger werd gezien als een antwoord op specifieke dreigingen, ontstond tijdens de Koude Oorlog de wens om alle onzekerheden in de wereld op te vatten als gebrek aan nationale veiligheid. Om die onzekerheden te kunnen beheersen was een permanente, wereldwijde militaire overheersing noodzakelijk.
De architect hiervan was de strateeg Paul Nitze in de periode-Eisenhower, maar de tendens was bij allee individuen, regeringen of partijen terug te vinden. De Bushdoctrine van preventieve oorlog is er misschien een extreme manifestatie van, maar ook Carter en Clinton kozen geen andere weg.
Door deze “ideologie van nationale veiligheid” ontstond er een fundamentele overschatting van wat militaire macht kan bereiken. De illusie van permanente overheersing deed beleidsmakers vergeten dat oorlog altijd onvoorspelbaar is en maar heel beperkt gebruikt kan worden als middel tot sociale en politieke verandering.
Volgens Bacevich pakken oppervlakkige wijzigingen in het Irakbeleid het echte probleem niet aan. Een daarvan is de nieuwe nadruk op “counterinsurgency”, het voorkomen van opstand met behulp van het leger, als panacee tegen alle problemen. Deze “kleine oorlogen” blijven imperialistische oorlogen, aldus Bacevich. Ze bieden geen antwoord op de vraag wat de rol van het leger op lange termijn zou moeten zijn. Een president die de belangen van de VS op lange termijn zou willen dienen, moet meer doen dan alleen de wijze van oorlogvoering veranderen.