De grote schoonmaak van mister Klean

Argentinië is in twee jaar een ander land geworden. Niet dat de diepe economische crisis achter de rug is, maar Mister K - president Nestor Kirchner - heeft op een half jaar tijd zijn landgenoten kunnen overtuigen dat er een alternatief bestaat voor de massale emigratie naar Europa of de VS.
‘Argentinië heeft maar een uitweg: de luchthaven van Ezeiza’, is een boutade die veel zegt over de zwarte humor en de vaderlandsliefde van de Argentijnen. Lange rijen aan de ambassades van Italië en Spanje (veel Argentijnen hebben een dubbele nationaliteit) lieten uitschijnen dat dit voor velen de enige manier was om te ontsnappen aan de armoede en de werkloosheid. Volgens officiële cijfers zouden er in de periode 2000 - 2002 tussen de 80.000 en 150.000 Argentijnen het land hebben verlaten, een tendens die zich lijkt om te keren. ‘Ga niet weg, Kirchner komt eraan,’ schilderden supporters van de president op een bord aan de luchthaven. Een boodschap die in mei nog op veel scepticisme kon rekenen, maar vandaag door velen gedeeld wordt. Volgens het consulaat-generaal in Miami is het aantal Argentijnen dat terugkeert naar hun land dit jaar verdubbeld. Velen zijn de onderbetaalde jobs als bordenwasser of barman in Barcelona beu, en keren terug naar hun familie. ‘Werk vinden blijft problematisch, maar er zijn nu vele mogelijkheden om iets op te starten in het land,’ zegt Valeria Petrone, een dertigjarige Argentijnse die een jeugdherberg uitbaat in Nicaragua. ‘Ik ga nog een jaar geld verdienen en dan ga ik naar Buenos Aires, koop er een huis en begin daar een hotel.’

De K-factor


De ommezwaai in de wijze waarop de Argentijnen hun land percipiëren, is voor een groot deel de verdienste van Nestor Kirchner wiens beleid door zeventig procent van de Argentijnen goedgekeurd wordt. Doortastendheid lijkt zijn opvallendste eigenschap, een groot contrast met de weifelende Fernando de la Rua die eind 2002 na bloedige straatrellen tot aftreden gedwongen werd. De eerste dag van zijn regering verving Kirchner de opperbevelhebber van het leger en de militaire koepel. Generaal Brinzoni had zich een paar maanden eerder op de begrafenis van Leopoldo Galtieri ongepast positief uitgelaten over de voormalige dictator.
Protest uit de kazerne werd door de eerste mandataris de kop ingedrukt. ‘Ik laat me niet chanteren’, liet hij verstaan aan de olijfgroene ambtenaren bij zijn eerste bezoek aan de barakken. Dezelfde onbuigzame positie heeft Kirchner ingenomen ten opzichte de private nutsfirma’s die hun elektriciteits- en watertarieven willen verhogen. De blokkering van de tarieven kan bij de verarmde bevolking op veel goedkeuring rekenen. Veel Argentijnen hebben immers het gevoel dat het land in de jaren negentig door buitenlandse bedrijven als Repsol, Telefonica en Suez is leeggezogen en dat deze nu maar het gelag moeten betalen. Kirchner verkondigt deze mening luidop: in juli vertelde hij Spaanse investeerders ‘dat ze geen huilebalken moesten zijn’, ‘dat ze jarenlang het bloed van de Argentijnen hadden gedronken, en zelf grotendeels verantwoordelijk waren voor de crisis’. In Madrid verslikten enkelen zich in hun koffie.
Ook tegen die andere boeman, het Internationaal Muntfonds (IMF) dat enkele miljarden dollars te goed heeft van het Zuid-Amerikaanse land, zette de nieuwe president in zijn ondertussen bekende K-stijl, een grote mond op. Argentinië ‘zou de schuld terugbetalen maar niet ten koste van het welzijn van de bevolking.’ Kirchner sleepte in september bij het IMF een betalingsuitstel uit de brand, waarbij een begrotingsoverschot werd beloofd voor 2004, maar waar andere heikele punten (zoals de tariefverhogingen van nutsfirma’s) in het midden werden gelaten. Kirchner lijkt op de eerste plaats een man met een morele missie, iets wat welgekomen is in het land waar de politieke kaste zich jarenlang heeft verrijkt met de staatskas. Geen thema gaat de voormalige gouverneur van een patagonische provincie uit de weg: Kirchner ontsloeg tientallen politieofficieren op verdenking van corruptie, hij opent de migratiearchieven en het nazi-verleden van het land en is bereid om militairen van de dictatuur (1976-1983) uit te leveren aan Spanje.

Zorgen voor morgen


Kirchner heeft heel wat politiek krediet verzameld - zijn partijgenoten wonnen de voorbije maanden cruciale posten zoals het burgemeesterschap van Buenos Aires- maar critici vragen zich af of hij ook een programma heeft dat de economie uit het moeras kan tillen. De confrontatiepolitiek tegenover buitenlandse bedrijven lijkt tegenstrijdig met de wens investeringen naar Argentinië te halen, waar de werkloosheid hoge toppen scheert. ‘Het land is als een kankerpatiënt die rebelleert tegen de dokters,’ zegt commentator James Neilson in het blad Noticias. Neilson vreest dat de K-stijl in eigen land op veel sympathie kan rekenen maar buitenlanders niet overtuigt dat Argentinië opnieuw een “ernstig en normaal land” is.
Na het akkoord met het IMF wordt het erg belangrijk om ook tot een akkoord te komen met de duizenden schuldeisers in Italië, Duitsland en de VS, die eind jaren negentig staatsobligaties kochten maar sinds 2002 niet meer zijn betaald. Het voorstel om 25% van de uitstaande som terug te betalen, wordt in New York en Milaan weggelachen. Na een decennium van een opengrenzenpolitiek die de lokale industrie heeft gewurgd, moet Kirchner ook een alternatief zoeken voor het huidige model van agro-export dat deviezen binnenbrengt maar weinig arbeidsplaatsen creëert. Ook aan de Rio de la Plata geldt de wijsheid ‘eerst eten en dan de moraal,’ iets wat de minister van Arbeid mocht ondervinden in oktober, toen hij bij het verlaten van zijn kantoor werd omsingeld en vastgehouden door de zogenaamde ‘piketten’, georganiseerde werklozen die dagelijks protestmarsen houden en wegen blokkeren.
Ook misdaad is een kopzorg voor Kirchner, en de corruptie binnen het gerechtelijk apparaat heeft daar ongetwijfeld mee te maken. Voor de regering van Kirchner is de vervanging van de leden van het hooggerechtshof - benoemd door de verguisde ex-president Carlos Menem- een prioriteit. Maar van het juridisch gevecht rond de hoge rechters liggen de Argentijnen niet wakker. Elke dag wordt er iemand ontvoerd in Argentinië en de zaak van Pablo Belluscio, wiens ouders een video toegestuurd kregen waarop te zien was hoe zijn vingerkootjes werden afgesneden, zorgde voor grote commotie in Argentinië na een emotionele e-mailactie van de familie. ‘We leven in een land waar we moeten betalen aan de folteraars van onze kinderen’, zei Belluscio’s vader.
De schaduwen van het verleden dreigen terug te komen in Argentinië en Kirchner zal zijn beste kaarten moeten bovenhalen. Belangrijker dan het straffen van de beulen van gisteren, wordt het ontmantelen van de maffia’s van vandaag.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.