De heiligen leven

Om u de hoogoplopende discussies over de verdiensten van Aboe Ali Ibn Sina en over de juiste interpretatie van de vier mystieke traktaten van Pseudo-Dionysius de Areopagiet te besparen -om nog te zwijgen over het dispuut dat ontstond over de bijdrage van Bob Marley aan de vredesbeweging van de jaren tachtig- besloten we een populariteitspoll van levende heiligen te houden onder medewerkers, bestuurders en werknemers van Wereldwijd. Dat is helemaal fout, natuurlijk, want iedereen is een beetje heilig en voor God zijn we allemaal gelijk. Bovendien hoort Wereldwijd helemaal niet het pad van de top tiens te volgen. En toch.

De redactie stelde -tijdens de koffiepauzes- een lijst op van 42 namen en stuurde die rond naar een veertigtal, uiterst representatieve Vlamingen. We vroegen om vijf namen aan te duiden van mensen in wie het goddelijke op een uitdrukkelijke manier ervaarbaar is geworden. Dat goddelijke mocht zowel verstaan worden in termen van liefde, strijd voor rechtvaardigheid of onuitspreekbaar mysterie. Iemand reageerde met de vraag of ‘het heilige dan werkelijk in de ultieme -of moet ik schrijven mediagenieke- prestaties van enkele beroemdheden’ gelegen is. Neen, natuurlijk. De gekozen heiligen zijn niet per se beter of goddelijker dan de onbekende die een ondergedoken asielzoeker opvangt of dan de vader of moeder die tijd maakt voor de twijfel van een kind. Deze ‘heiligen’ werden gekozen om wat ze doen en bevestigen dus ook de mensen die in dezelfde zin proberen te handelen. De heilige zit in ieder van ons. Laat hem of haar vrij en je leven wordt grondig overhoop gegooid. Getuige onderstaande lijst van mensen die hun heilige intuïties gevolgd hebben.

(De namen staan in volgorde van ‘populariteit’)

* Aung San Suu Kyi. De vrouw die eenzaam en onverzettelijk weerstand blijft bieden tegen de militairen die het hele land bezetten en beheersen. Nobelprijs voor de vrede in 1991.

* Rwandezen die op gevaar van hun eigen leven bedreigde landgenoten beschermden tijdens de genocide. Terwijl tienduizenden mensen meegezogen werden in de geplande orkaan van geweld, bleven er evengoed duizenden Rwandezen waarvoor de menselijke waardigheid van hun landgenoten zo belangrijk was dat ze hun eigen leven riskeerden om dat van de anderen te redden.

* Rigoberta Menchú. Nobelprijs voor de vrede in 1992. Als vertegenwoordigster van de indiaanse beweging gaf zij een vrouwelijk gezicht aan de roep om na vijfhonderd jaar een einde te maken aan de koloniale en neokoloniale verdrukking van de indianen.

* Nelson Mandela. Gedurende de 27 jaar dat hij opgesloten zat (grotendeels op Robbeneiland) groeide hij uit tot het symbool van verzet tegen de apartheid én van de inzet voor een rechtvaardig, multicultureel Zuid-Afrika. Als president slaagt hij erin zijn verscheurde land bijeen te houden.

* Desmond Tutu. De Zuid-Afrikaanse, Anglicaanse bisschop die zowel in jaren van strijd als in jaren van heropbouw steeds de juiste woorden en symbolen vond om het mooiste in de mensen boven te halen. Zijn Waarheidscommissie is een historisch voorbeeld van hoe een samenleving kan proberen haat en achterdocht om te zetten in dialoog en genezing.

* Dorothee Sölle. De voornaamste vertegenwoordigster in Europa van de bevrijdende, politieke lezing van het christendom tijdens de jaren zeventig en tachtig. Ze slaagt er bovendien in om de huidige zucht naar mystiek te blijven koppelen aan die politieke inzet. Ze doet dat bovendien vanuit de kwetsbaarheid van eigen ervaring en praktijk.

* Movimento Sem Terra. Eén van de krachtigste bewegingen voor de armen op dit moment. Uit Brazilië. Bovendien functioneert de beweging zonder grote kopstukken en vanuit een diep respect voor alle boeren zonder land. Koning Boudewijnprijs voor Ontwikkeling, 1997.

* Dalaï Lama. De geestelijke en politieke leider van de Tibetanen. Hij probeert te strijden voor de religieuze en culturele eigenheid van zijn volk te bevechten tegenover de overheersing van China, maar blijft vasthouden aan geweldloosheid en liefde.

* Nabela Benaïssa. Sinds de Dutroux-affaire werd zij het gerespecteerde gezicht van de migranten in België. Zij probeert eerder onzichtbaar te zijn en de wonden te laten helen die de moord op Loubna nagelaten hebben. Toch is de intolerantie uit de hoofddoek-discussie dank zij haar verdwenen.

* Helder Câmara. Een onvermoeibare voorvechter van een kerk die in woord en daad kiest voor de armsten. Zijn opvolger in het Braziliaanse bisdom Recife, was een uiterst conservatieve bisschop. Dat kwetste heel veel gelovigen, maar Helder Câmara zelf verliest er zijn geloof in het volk van God niet door.

(Haalden de top tien net niet: Roger Ponseele, Samuel Ruiz, Jacques Gaillot, Jeanne Devos, Hanan Ashrawi. Bij de nieuwe suggesties viel op dat er meer aandacht was voor trends of bewegingen, dan voor individuen: Voor Moeder Aarde vzw, bestrijders van de vrouwenhandel à la Payoke en het Noord-Ierse vredesproces.