De Hel van Bagram, het andere Guantánamo

De Amerikaanse regering beloofde half september verbetering in de juridische positie van die gevangenen, maar mensenrechtengroepen wijzen erop dat de voorgestelde nieuwe regels verdacht sterk lijken op de oude regels van Guantánamo.
Op 21 mei hield de Amerikaanse president Obama een opvallende toespraak over nationale veiligheid waarin hij uitgebreid inging op het belang van rechten en elementaire waarden en vervolgens lang uitweidde over Guantánamo. Het belangrijkste argument voor de sluiting van Guantánamo in die toespraak was dat ‘in plaats van een instrument te zijn in de strijd tegen het terrorisme, Guantánamo een symbool werd dat Al Qaeda hielp bij het rekruteren van terroristen. Het bestaan van Guantánamo heeft wellicht meer terroristen gecreëerd dan dat er ooit in werden gedetineerd.’ Over Bagram repte Obama hij met geen woord.
Een maand na die toespraak zond de BBC getuigenissen uit van 27 ex-gedetineerden van Bagram. Uit de interviews bleek dat er in Bagram systematisch mishandelingen plaatsvonden, zoals fysiek geweld, het gebruik van “stressposities”, grote hitte of koude, ondraaglijk lawaai of de dwang zich uit te kleden in het bijzijn van vrouwelijke soldaten.
Op 27 mei schreef de Britse krant The Times dat de omstandigheden in Bagram veel erger zijn dan in Guantánamo. Tina Foster, advocate van International Justice Network, zei zelfs dat Obama ‘het beleid van Bush heeft overgenomen, wat de president de mogelijkheid geeft om een compleet wetteloze enclave in stand te houden op de een of andere plaats in de wereld buiten de VS en Guantánamo Bay. De Amerikaanse regering wil het Amerikaanse volk doen geloven dat het probleem is opgelost met de sluiting van Guantánamo.’
Op dit ogenblik wordt in Bagram de gevangeniscapaciteit met nog eens 1100 plaatsen uitgebreid. Een aantal gevangenen is in het buitenland opgepakt, meestal in Pakistan. De Amerikaanse regering weigert voorlopig om de identiteit en het juiste aantal van de gedetineerden vrij te geven. Een Amerikaanse organisatie, de American Civil Liberties Union (ACLU), wilde die informatie krijgen op basis van de Freedom of Information Act, maar in juni antwoordde het ministerie van Defensie dat het weliswaar over de volledige gegevens van de gevangenen beschikt, maar dat het die niet kon vrijgeven in het belang van de nationale veiligheid.
Inmiddels heeft generaal Doug Stone een 700 pagina’s tellend rapport opgesteld waarin hij toegeeft dat naar schatting 400 van de 600 gedetineerden gewoon kunnen worden vrijgelaten omdat ze geen enkele bedreiging vormen en weinig of geen connecties hebben met de opstandelingen. Stone wil over 12 tot 18 maanden heel het detentiewezen in Afghanistan overdragen aan de lokale autoriteiten. Ook speciaal VN-gezant Kai Eide riep in augustus, tijdens een bezoek aan Bagram, op tot een grondige verbetering van de omstandigheden waarin mensen er gevangen gehouden worden.
Lees een uitgebreide versie van dit artikel op www.uitpers.be