De Indiase deelstaat waar de vrouw de baas is

Meghalaya, door Europese kolonisten het ‘Schotland van het Oosten’ genoemd, is de woonplaats van de Khasi- en de Jaintias-stam. De twee staan bekend om de sterke positie van de vrouw in hun samenleving. In deze matrilineaire afstamming krijgen de kinderen de naam van hun moeder. Alleen dochters hebben recht op de erfenis en vooral de jongste krijgt het leeuwendeel. De jongste dochter is, met de hulp van haar echtgenoot (die trouwens moet intrekken bij de schoonfamilie), verantwoordelijk voor de zorg en opvang van haar moeder, vader en alleenstaande broers of zussen. 

Meer gendergelijkheid

Economie-professor Sudhanshu Mishra van de North-Eastern Hill University onderzocht de gelijkheid tussen man en vrouw in Meghalaya. Hij ondervond dat er inderdaad sprake is van een matrilineaire traditie. De dochter of zoon wordt lid van de afstammingsgroep van de moeder, niet de vader. De man trekt altijd in bij de familie van zijn echtgenote en helpt zijn vrouw voor familiezorg. De jongste dochter is vaak hoofd van de familiezaak, verantwoordelijk voor het inkomen en de zorg. Volgens Mishra is er echter géén sprake van een matriarchaat, waar de vrouw alles voor het zeggen heeft. ‘Ook mannen nemen belangrijke beslissingen in de familie. De matrilineaire afstamming zorgt voor meer gendergelijkheid.’

‘De vrouw heeft zeker niet alles voor het zeggen’, stelt ook Patricia Mukkum, redacteur van Shillong Newspaper, in een interview met de BBC. ‘In machtsposities en politiek is er nog altijd sprake van uitsluiting van de vrouw. In de familiale structuur is dit niet het geval.’

Bij de zestig staatsafgevaardigden van Meghalaya zijn er slechts twee vrouwen. ‘Politiek is traditiegetrouw iets voor de mannen’, zegt Patricia Mukkum, zelf ook vrouwenactiviste. ‘Bepaalde facetten van de samenleving zijn nog altijd erg mannelijk.’

Mannen bevrijdingsfront

In de jaren negentig ontstond Syngkhong Rympei Thymai (SRT), een “mannenbevrijdingsbeweging” tegen de dominante positie van de vrouw in Meghalaya. ‘In onze samenleving applaudisseren we bij de geboorte van een meisje. Het is een zegening. De geboorte van een jongen is eerder een teleurstelling’, zegt Keith Patriat, de oprichter van SRT, aan de BBC. ‘De man is geen vader of nonkel. Overal ter wereld is de vader de broodwinner en het hoofd en beschermer van de familie. Bij ons bestaat die rol niet.’

‘Het is een traditioneel systeem dat nooit zal veranderen.’

Keith Patriat wil de vrouw niet naar “beneden halen”. ‘Wij willen gewoon de man even belangrijk maken als de vrouw. Wij streven naar gelijkheid’, zegt de leider van de mannenactivisten. SRT heeft ongeveer drieduizend leden, maar volgens Patriat zijn de meesten stil en anoniem uit angst om de matrilineaire structuur uit te dagen. ‘We hopen dat er iets zal veranderen en dat we eindelijk een rol van betekenis kunnen spelen, maar er valt niet veel aan te doen’, klinkt het weinig hoopvol bij SRT-lid Anthony Kharkhongor.

Belang van de man? 

‘De SRT zijn een bende knorrige mannen’, zegt Patricia Mukkum. ‘Khasis hebben over het algemeen geen problemen met de matrilineaire afstamming. Het zijn gewoon enkele stedelingen die niet graag bij de familie van hun vrouw willen gaan wonen die klagen’, zegt de vrouwenactiviste. ‘Matrilineaire afstamming beschermt vrouwen tegen sociale uitsluiting als ze scheiden en hertrouwen, omdat hun kinderen altijd gekend zullen zijn door de naam van de moeder. Het zijn haar kinderen, er is geen link met de vader. Zelfs als een vrouw een kind krijgt uit een onechtelijke relatie, wat vrij vaak voorkomt, is er hierdoor geen sociaal stigma tegenover het kind of de moeder’, zegt Patricia Mukkum.

‘Mannen spelen wel degelijk een belangrijke rol in de familie. Ze nemen ook beslissingen en krijgen veel respect en erkenning. Het matrilineaire systeem helpt de vrouw een sterke positie te hebben in de samenleving, waardoor de kloof tussen de positie van man en vrouw vermindert’, zegt Nylla Tariang uit Shillong, de hoofdstad van Meghalaya.

Traditioneel systeem

Mary en Alfred van de Khasi-stam zijn getrouwd en zorgen voor de familie van Mary. Wanneer de BBC hen interviewt, neemt enkel Mary het woord.  ‘Vrouwen vertrouwen de mannen niet met het geld. Wij moeten zulke zaken controleren’, zegt Mary. ‘De meeste mannen gaan vroeg weg van school om hun vader te helpen op het veld, terwijl de vrouwen een betere opleiding krijgen. Het is een traditioneel systeem en zal nooit veranderen.’

En wat denkt Alfred eigenlijk zelf van zijn positie in de familie?

‘Hij vindt het goed zoals het is’, zegt Mary.

Hij glimlacht. En zwijgt.