De Indiase schrijfster Githa Hariharan

Probeert u in dit boek te achterhalen wat de oude hindoemythen kunnen betekenen voor het moderne India?

‘Dat hoeft niet, want de mythen zijn nog volop aanwezig. Ze worden gebruikt op allerlei manieren, als normen en idealen, om kinderen en niet te vergeten vrouwen te leren hoe ze zich moeten gedragen. De hindoemythen zijn niet enkel religieus. Mijn verhalen gaan niet over de hindoegoden. Maar de goden en godinnen worden wel een deel van je leven, wanneer je opgroeit. Zelfs de nonnen op de katholieke kostschool in Bombay spiegelden me behalve hun eigen heiligen ook die uit de hindoemythen voor.’

Ik moet de kloof tussen de oude mythen en de verhalen van alledag dichten, zegt Devi in het boek. Is dat de bedoeling van uw schrijven?

‘Ik vergelijk de oude verhalen, over goden en helden die vechten en vrijen, streken uithalen en voorbeelden stellen, vaak met de suikerbeesten die kinderen bij ons krijgen. Als kind wilde ik die altijd bewaren, zo mooi waren ze, maar je moest ze opeten. De oma van Devi vertelde haar geen verhaaltjes voor het slapen gaan maar om iets te verklaren. In oma’s verhalen zit altijd een soort moraal van vrouwen die in verzet gaan. Devi gaat zo begrijpen dat de verhalen iets te maken hebben met het werkelijke leven. Maar als ze opgroeit ziet ze dat de verhalen en het leven verschillen, dat er scheurtjes tussen zitten. Later hele kloven. Ten slotte begrijpt ze dat leven juist de kunst is om die twee weer samen te brengen.’

De hindoemythen worden ook gebruikt door fundamentalistische hindoes om hun conservatieve agenda door te drukken.

‘In zekere zin eigenen de fundamentalisten zich iets toe wat eigenlijk van iedereen is. Het is dus heel belangrijk om je dit erfgoed in deze conservatieve tijden opnieuw eigen te maken en te zeggen: ‘Jullie hebben er niet het monopolie over. Dit is ook van mij en ik interpreteer het op mijn manier.’ Ik wil me niet zomaar laten afsnijden van de hoofdstroom van het Indiase leven. Dat is volgens mij ook de enige manier waarop je de extremisten partij kunt geven. Niet door ze te censureren of door te proberen ze te bekeren, maar door met hen in debat te gaan in je kunst.’

Als vrouw heb je daar bijzonder belang bij?

‘Fundamentalisten, of ze nu moslim, hindoe of christen zijn, hebben vrouwen altijd op hun -ondergeschikte- plaats willen wijzen. Het conflict tussen de nieuwe conservatieven en de ‘moderne’, meer kritische mensen spitst zich toe op de rol van de vrouw. En juist in dat conflict zijn de mythen een bron van grote kracht voor de hedendaagse feministen.’

Githa Hariharan. Duizend gezichten van de nacht. Uitgegeven in de Derde Spreker Serie. NCOS. ISBN 90-5515-503-9