De Kleurrijke Kunst van het (ver)kiezen

Zoals elke Antwerpenaar voel ik het laatste hoofdstuk naderen van de komende verkiezingen. Het zijn kleurrijke pagina’s van groen, paars, geel, rood en blauw… waar uiteindelijk een erg onevenwichtige regenboog uit zal voortvloeien. Vol spanning en ontspanning kijk ik uit naar de uitslagen.

De recente peilingen tonen een nek aan nek race tussen De Stadslijst van burgemeester Patrick Janssens en de N-VA met Bart De Wever. De andere kandidaten liggen in de schaduw van deze torenhoge Twin Towers. Blijkbaar moet het altijd draaien rond een tweestrijd want ook in 2006 was het een titanen box-match: Dewinter (VB) vs Janssens. Polarisatie van twee “hoofdkandidaten” maakt het voor al de anderen aan de zijlijn haast onmogelijk nog werkelijk mee te tellen in dit unfaire politieke algoritme. Eigenlijk wel een erg spijtige zaak, want, voorlopig dan toch, is “de stad van iedereen”, en dus ook van de andere kandidaten.

The United States of Antwerp

Als je de recentste artikels volgt en leest, heb je de indruk dat we in Amerika vertoeven, waar een gelijkaardige race tussen de twee hoofd presidentskandidaten haast evenveel inkt doet vloeien en evenveel eindeloze debatten met zich meebrengt. Maar De Wever en Janssens zijn geen Romney en Obama, en Antwerpen is niet de USA. Of toch? Ik kan vergelijkingen blijven uitvinden of weerleggen, maar de werkelijke vraag is: in hoeverre heeft deze slag om Antwerpen misschien ook wel internationale gevolgen, en moeten we daar niet toch een beetje van wakker liggen bij onze keuze?

Betekent Antwerpen in de handen van de N-VA een stap dichter bij een onafhankelijk Vlaanderen, of is dat wat overdreven? Betekent een toekomstig onafhankelijk Vlaanderen meteen ook een grotere versnippering van de hele Europese Unie en haar al zo pijnlijke onsolidair-makende geldcrisis (dat lijkt al minder overdreven)? En ligt dit allemaal in onze haast Brabo-achtig afgehakte Antwerpse kiezershanden? Hebben we upberhaupt nog werkelijk een keuze en tijd om andere alternatieve richtingen te onderzoeken als gemeenschap en stad?

Misschien heeft de vermageringskuur/-operatie van de heer De Wever hem aantrekkelijker gemaakt en is de Rubenswaardige foto van “Vader met Kind” van de heer Janssens’ magazine een toonbeeld van progressief lef en eenvoud. Hoedanook, de twee kopstukken zijn populair en hebben elk op hun manier stempels gedrukt op het hedendaagse Antwerpen en zijn er, hoogstwaarschijnlijk, de toekomstige temmers van.

De Wever is een briljant historicus en spreker, die mijns insziens gewoon de verkeerde conclusies trekt en niet genoeg beseft hoe belangrijk zijn woorden als diplomaat zouden moeten gewikt en gewogen worden. Als hij spreekt over hoe “dat wat van iedereen is, waardeloos is” refererend naar de alombekende Antwerpse slogan, slaat hij de ideologische bal wel écht erg mis. Hij die zich nu ook “een bruggenbouwer” noemt, heeft er toch voor mij dan wel al erg veel verbrand.

De beste praters zijn niet altijd de beste luisteraars en politiek is, me dunkt, toch ook luisteren. Aan de andere kant is Janssens door het hoofddoekenverbod van enkele jaren geleden toch niet zo open-minded als m’n persoonlijke idealen daadwerkelijk verlangen. He’s no Obama die onverwacht openstaat voor een controversieel homohuwelijk in het conservatieve USA bijvoorbeeld. Ach ja, nobody’s perfect, maar we moeten vooruit en the game is on. May the best man win, right? Ik ben benieuw naar onze toekomst. Ik ben benieuwd ook naar míjn toekomst in ónze toekomst. Want Antwerpen is voorlopig nog van iedereen, en dus ook, een beetje toch, van mij.

Integreren

Ik ben een geboren en getogen Antwerpenaar met Marokkaanse roots. Die afkomst wordt door m’n zeer blanke huidskleur vaak in vraag gesteld, want ik zie en ruik en handel en was en plas wel erg Vlaams, zegt men me. Enkel m’n klinkervolle achternaam geeft inzicht in m’n vader’s Marokkaanse erfenis. Voor de rest spreek ik even Antwerps als een Ruud De Ridder en las ik als kind alle albums van Suske en Wiske. Ik ben perfect “geïntegreerd” dus, zoals sommige “tolerante” Vlamingen me soms zeggen.

Dat werkwoord, integreren, doet me altijd wat lachen en denken aan… Star Trek.

Even uitleggen: in Star Trek is er een collectief aan robotachtige wezens dat elk ander volk, van welke planeet dan ook, wil “integreren” in hun zielloze elektronische gemeenschap. Voor de niet-sciencefiction kenners onder jullie: die cyborg-gemeenschap in het fictieve Star Trek-universum heet De Borg. Ze komen van oorsprong uit het Deltakwadrant en bestaan uit wezens die zijn “geassimileerd” in de gemeenschap, steeds op een onvrijwillige manier. Hun slagzin, you will be assimilated, en, resistance is futile, zijn alombekend in de nerdy Star Trek fanworld.

Integratie in de Vlaamse cultuur met folders van “hoe wij zijn” en “hoe jullie dus ook moeten zijn” doet me daar, als het paternalistisch en vol zelfverheerlijking wordt uitgevoerd, dus écht aan denken. Ik heb en had weliswaar exact hetzelfde gevoel in de moslimgemeenschap of in m’n oude islamlessen, als ik daar nog maar een greintje superioriteit in aanvoelde. Eigenlijk overal waar er een vorm van collectief, pretentieus schapengedrag is, doet me denken aan ‘de Borg’, aan identiteitsverlies, aan de dood van je eigen waarde, aan het einde van alle dialoog.

Maar bon ik dwaal af met m’n kinderlijke sf-referenties…

Nu ben ik 36 en ik woon in de wel zeer reële stationsbuurt van Antwerpen, dicht bij het Coninckplein en het Sint-Jansplein. Ik woon er al 13 jaar. Een échte regenboogbuurt, met mensen van alle slag, mensen van overal en van nergens, mensen met alle kleuren, als kwamen ze van andere planeten, mensen met erg uiteenlopende overtuigingen en gedragspatronen, met hun eigen winkels en kruiden. Van ‘de Borg’ is hier dus, in’t algemeen toch, totaal geen sprake.

Mijn buren hier zijn meer dan enkel één volk; het zijn meer dan enkel Vlamingen of moslims. Er zijn Polen, Chinezen, Koreanen, Turken, Japaners, Arabieren,… mensen uit Senegal, Rusland, Kinshasa, Colombia, Israël… enfin, de hele wereldbol is vertegenwoordigd in m’n straat, het is een internationaal kluwen aan indrukken en karakters. Het is een boeiende buurt. Soms is ze ook beangstigend, soms rustig, soms heftig, maar constant in metamorfose, zoals het leven staat ze nooit stil. Het is Antwerpen. En “Antwerpen leeft” en “Antwerpen is van iedereen”, voorlopig. En dus, een beetje toch, van mij ook.

United colours of Antwerp

Wandelend in “mijn” buurt merk ik de posters, de kleurrijke partijen en hun al even kleurrijke vertegenwoordigers. Ja verkiezingen, wat stelt dat voor in deze multiculturele buurt? Wel…

In een Chinees restaurant merk ik een poster van de Vlaming met Chinese roots Steve Leung, van Open VLD. Deze jongeman is al enkele jaren actief en duidelijk in de politiek aanwezig. Een beetje later stap ik een Turkse bakker binnen en ik zie via posters dat ik kan stemmen op Vlamingen van Turkse afkomst in alle, maar dan ook àlle politieke kleuren. Na opzoekwerk van wie is wie, zie ik de onwaarschijnlijke grote ideologische afstand tussen al deze Vlaams-Turkse kandidaten: de sterke politica Meyrem Almaci met haar duidelijke visie voor Groen! (een erg straffe dame met inzichtvolle standpunten waarin ik me kan vinden), de voor mij bevreemdende advokate Zuhal Demir voor de N-VA met hun “kracht voor verandering”, de ambigue Mesut Ucel voor Open VLD. De ene Vlaming met Turkse roots is duidelijk de andere nog niet.

Verder in de straat, niet ver van een Afrikaanse kapper, zie ik posters van de in Kinshasa geboren Mulanga Tshibangu Tina voor CD&V. Een open, spirituele dame met veel talenten en spirit. Op de hoek, zie ik een foto van Yasmine Kherbache: dochter van een Belgische moeder (zoals ik!) en een Algerijnse vader, s-pa boegbeeld binnen de Stadslijst. Haar poster hangt op het raam van een Arabische vishandelzaak. Nog een inspirerende dame die haar rol als politica erg au serieux neemt. Maar wie denkt dat andere, meer Vlaams-nationalistische visies hier niet welkom zijn slaat de bal mis; overal hangen uitvergrote posters van andere N-VA kandidaten en veel Vlaams Belangers (alsook ex-Vlaams Belangers in andere partijen). Niemand die daar aanstoot aan neemt in deze zeer gekleurde buurt, this is democracy, after all. Iedereen heeft recht op zijn mening, hoe complex of simplistisch of storend of bekrompen of persoonlijk dan ook.

Terwijl ik enkele Vlaamse koffiekoeken koop in de Turkse bakkerij, en Vlaamse chocolade met een Franse naam in de Indische nachtwinkel aanschaf, doen deze indrukken me nadenken over erkenning en herkenning. Als mens kiezen we blijkbaar eerder voor de persoon die het meest uiterlijk op ons lijkt, dan voor degene met gewoonweg het beste politieke toekomstplan voor “iedereen”. Als je al deze kandidaten ziet wéét je gewoon dat de multiculturele samenleving een feit is, maar in ons hoofd zijn we soms toch nog allemaal niet zo ver.

Hoe dan ook, binnen enkele weken is het gelukkig voorbij…

Dan kan de stad, dat vreemde, hybride wezen dat niemand blijkbaar werkelijk kent noch kan bedwingen, haarzelf weer zijn. Tuurlijk zal ze zich vormen en aanpassen, zich wentelen en worstelen met welke (over)moedige temmer dan ook. Ik wens, aan wie het ook wordt, veel moed en geduld en inzicht en overzicht.

En ik kijk ernaar uit. Want ik woon hier graag, al heel m’n leven. En ik hou van deze stad. Ik ken haar ware kleuren. En ze is, of sommige mensen het nu willen of niet, van iedereen. En dus ook wel een beetje van mij.