De minister voor ontwikkelingssamenwerking komt eraan

Promoveer het staatssecretariaat voor ontwikkelingssamenwerking tot een ministerpost, dat is de beste manier om het ontwikkelingsvraagstuk constant bij het beleid te betrekken.’ Ze bevestigden het allemaal Steve Stevaert, Stefaan Declercq, Guy Verhofstadt en Jos Geysels toen ze vóór de verkiezingen antwoord gaven op de vragen van de Noord-Zuidbeweging. Verhofstadt: ‘Ik heb er lang over getwijfeld maar ik denk inderdaad dat een minister ervoor kan zorgen dat we de invalshoek van het Zuiden nooit uit het oog verliezen. Neem nu het feit dat België toestond dat suiker uit het Everything but Arms-akkoord (EBA) werd gelicht (EBA laat alle producten behalve wapens, die afkomstig zijn uit de minst ontwikkelde landen, vrij in de EU toe, nvdr). Dit soort vergetelheid kan je voorkomen als er een minister van Ontwikkelingssamenwerking bij zit.’
Verhofstadt wist 11.11.11 in de aanloop van de verkiezingen nog meer te charmeren. In het vorig MO*-nummer beklaagde campagneleider Bogdan Vandenberghe er zich nog over dat de ontwikkelings-ngo’s nooit contact kregen met de premier, maar zie: op woensdag 7 mei kwamen Verhofstadt en Vlaams minister-president Patrick Dewael bij 11.11.11 op bezoek. Vandenberghe: ‘Ongetwijfeld speelden de aanstaande verkiezingen een rol, maar Verhofstadt maakte alleszins indruk. Hij toonde dossierkennis bij alle vragen die we hem stelden en kwam gedreven over.’ 11.11.11. onderwierp de politici aan een toets: hoe goed scoren ze op het 11.11.11.-eisenpakket? (De hele lijst vragen staan op www.11.be) Wat meteen opvalt, is dat Verhofstadt met 11/15 ver boven het gemiddelde van 6/15 in zijn partij scoorde. Agalev en sp.a-spirit kregen met respectievelijk 14.5 en 13.9 de beste punten. CD&V zat er tussenin.
Verhofstadt blijft evenwel tegen de Tobintaks en ook Patrick Dewael (VLD), die in zijn eigen Kleurennota de Tobintaks nog bepleitte, is nu geen voorstander meer. Niet dat dit een probleem is: het dossier omtrent de Tobintaks komt hoe dan ook terug op de agenda in de nieuwe legislatuur, want alle andere democratische partijen staan achter de taks.Wat betreft dat andere hangijzer, de afschaffing van de exportsubsidies voor landbouwproducten, zijn alle partijen, op het onbesliste CD&V na, intussen voorstander.

Afrika boven

Hoeveel geld stroomt er van de rijke naar de arme landen, en wat gebeurt ermee? Het is één van de vele manieren om internationale solidariteit te meten. Bereken je hoeveel België aan het Zuiden besteedt, dan blijkt dat ons land onder de paarsgroene regering iets meer solidair geworden is: in 2002 besteedden we ruim 1,1 miljard euro of 0,42 procent van ons inkomen aan ontwikkelingssamenwerking, tegen 0,35 procent in 1998. Staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Eddy Boutmans heeft die tendens zelfs willen betonneren door ze vast te leggen in een van de honderden artikels in de programmawet. Daarmee engageert de Belgische overheid zich ertoe om door “een volgehouden stijging” tegen 2010 de befaamde 0,7 procent-norm te halen: 0,7 procent van ons inkomen dat aan hulp besteed wordt.
Van het miljard euro dat België in 2002 aan ontwikkelingssamenwerking besteedde, ging minder dan 15 procent naar de overheden van de 25 vaste partnerlanden, de zogenaamde bilaterale ontwikkelingssamenwerking. Sinds kort ontvangt Congo daarbij opnieuw het grootste bedrag. Het geld gaat ondermeer naar de strijd tegen de oprukkende slaapziekte en naar heraanleg en het onderhoud van plattelandswegen in Oost-Kasaï en Bas-Congo.
Bovenaan het lijstje van landen dat geld van ons ontvangt, staan verder ook nog Niger, Kameroen, Rwanda, Tanzania en Bolivië. In Rwanda investeerde ons land de voorbije jaren 7,6 miljoen euro in justitie. Niet voor niets: tienduizenden Rwandezen wachten bijna tien jaar na de genocide nog altijd op rechtspraak over hun vermeende rol in de genocide. België steunt vooral de uitbouw van de gacacajustitie, een traditionele vorm van rechtspraak waarbij verkozen vertegenwoordigers de geschillen beslechten. In Burundi, een andere traditionele partner, wil ons land de samenwerking opnieuw op een hoger peil brengen als het vredesplan er op koers blijft. Vorig jaar betaalde België er voor 4 miljoen euro aan achterstallige salarissen van ambtenaren en leraren.

Meer Vlaanderen?

Een kwart van het budget voor ontwikkelingssamenwerking gaat naar allerlei internationale organisaties. Een aanpak waar Boutmans duidelijk in geloofde: voor zijn twee grootste prioriteiten, milieu en aids heeft hij vooral gebruik gemaakt van deze multilaterale kanalen. De Belgische bijdrage in de uitvoering van internationale milieuakkoorden steeg van 10 naar 16 miljoen euro. De bijdrage in de aidsbestrijding vervijfvoudigde tot 25 miljoen euro, waarvan het leeuwendeel ging naar het aidsprogramma van de Verenigde Naties en naar het Wereldfonds ter bestrijding van aids, tbc en malaria.
Ook de zogenaamde indirecte samenwerking via universiteiten, ngo’s en andere organisaties is het voorbije decennium sterk gestegen. Opvallend is evenwel dat de Belgische ngo’s onder Boutmans hun overheidstoelage amper zagen stijgen.
De gemeenschappen op hun beurt zagen hun ontwikkelingsbudget het snelst stijgen, ook al blijven ze in absolute cijfers kleine spelers. Vlaanderen verdrievoudigde zijn uitgaven. De gemeenschappen zijn echter nieuwkomers op het vlak van ontwikkelingssamenwerking, en ze betalen veel leergeld. De Vlaamse vertegenwoordiger in Zuid-Afrika, Yves Wantens, berichtte vorig jaar zelfs in detail over het Vlaamse knoeiwerk in dat land, waarbij geld op een foute rekening terechtkwam, de procedures onduidelijk bleven voor de Zuid-Afrikanen…kortom: de hele aanpak was amateuristisch. Wat we zelf doen, doen we niet altijd beter. En toch komt er in de toekomst wellicht nog meer Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. De ex-Volksunieleden hebben zich ondertussen over zowat alle partijen behalve de PVDA verspreid, de kans is dus groot dat de roep om meer Vlaamse ontwikkelingssamenwerking ook in al die partijen sterker zal gaan klinken.
(Wie het volledige Jaarrapport van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking wil lezen, kan vanaf 3 juni terecht op de website van 11.11.11, de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging, www.11.be)