De schouders van Schauvliege

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) heeft drukke weken voor de boeg. In het kader van het Belgische EU-voorzitterschap leidt zij de Europese delegaties op de VN-toppen over biodiversiteit en klimaat. Een hele verantwoordelijkheid rust op haar schouders.

Van 18 tot 29 oktober vindt in het Japanse Nagoya de VN-conferentie over biodiversiteit plaats. Een maand later, van 29 november tot 10 december, blazen wereldleiders verzamelen in het Mexicaanse Cancún voor de VN-top over klimaat. Niet alleen inhoudelijk zijn de twee toppen verwant. Een mislukking in Nagoya zou ook een domper zetten op de onderhandelingen in Cancún. De uitdaging voor Schauvliege is dan ook groot. Temeer daar Europa op de vorige VN-klimaattop, in Kopenhagen, volkomen opzij werd gemanoeuvreerd bij het klaarstomen van de Kopenhagenverklaring.

Weinig ambitieus

Sinds het Lissabonverdrag in werking is getreden, kunnen lidstaten die het roterende EU-voorzitterschap waarnemen minder dan vroeger hun stempel drukken op het Europese beleid. Kan België desondanks nog een verschil maken op het vlak van milieubeleid? ‘Beslist wel’, zegt John Hontelez van het Europese Milieubureau. Het zesde Europese Milieuactieplan loopt ten einde en de discussies over het zevende actieplan moeten opgestart worden. Zo’n actieplan bepaalt de langetermijnwerking van de EU op milieuvlak. Hontelez: ‘België kan de discussies opstarten en kan een rol spelen om de nog onbesliste Commissie te overtuigen. Het kan de Commissie een duw geven om echt te opteren voor een duurzame toekomst.’ En dat is nodig. De Europa 2020-strategie van de Europese Commissie is bijzonder weinig ambitieus op het vlak van groen beleid. Een voorbeeld: inzake klimaat wil de EU tegen 2020 maar twintig procent CO2 minder uitstoten. Het streven naar dertig procent CO2-vermindering komt in die strategie niet eens meer ter sprake. Ook een thema als biodiversiteit is maar zijdelings aan de orde.

‘We beseffen nu beter waar het over gaat’

Toch ontwaart minister Schauvliege in de EU heel wat bereidheid om aan milieuthema’s te werken. Een van de eerste initiatieven van het Belgische EU-voorzitterschap was de conferentie over Duurzaam Materialenbeheer in juni. Doel was de impact van Europa te verkleinen op de ecosystemen en in het gebruik van grondstoffen en energie.

Vervolgens organiseerde België begin september een conferentie over biodiversiteit, die eindigde met De Boodschap van Gent aan de VN-top in Nagoya. Daarin wordt onder meer opgeroepen om geld vrij te maken voor de bescherming van biodiversiteit. Die financiële middelen zijn cruciaal om de relatie met het Zuiden terug op te krikken. De landen van het Zuiden willen in Nagoya vooral een akkoord over de deelname aan opbrengsten uit biodiversiteit en uit het duurzaam beheer van ecosystemen –acces and benefit sharing in het jargon.

In maart schaarde de EU zich achter een nieuwe strategie om biodiversiteit te beschermen tegen 2020. In Nagoya wil de EU alle VN-lidstaten overtuigen om hetzelfde te doen. De vorige campagne rond het behoud van biodiversiteit, Countdown 2010, mislukte echter faliekant. Waarom zou de nieuwe strategie wel succesvol zijn? Schauvliege: ‘Er is nooit een goede analyse en monitoring gemaakt van de toestand van de biodiversiteit. We beschikten ook niet over een nulmeting. Het wetenschappelijk onderzoek is een ander element dat ontbrak. Ook op het niveau van de communicatie rond biodiversiteit en het breed opentrekken van het thema, is het fout gelopen. Mensen hebben nu een beter besef waarover het gaat en dat is belangrijk, omdat iedereen iets kan bijdragen om de situatie te verbeteren.’

Op conferentie over biodiversiteit in Gent benadrukte Europees Commissaris voor Milieu Janez Potocnik dat we biodiversiteit moeten integreren in de industrie, landbouw en visserij, als we tegen 2020 betere resultaten op tafel willen leggen. Potocnik noemde het een “opportuniteit” dat net nu ook gewerkt wordt aan de hervorming van het visserij- en landbouwbeleid. Het belooft echter geen gemakkelijke opdracht te worden, want landbouw is voor een groot deel verantwoordelijk voor biodiversiteitsverlies. Tijdens een evaluatie van de biodiversiteit in Europa vorig jaar bleek dat de agro-industrie een van de grootste vijanden is van biodiversiteit.

Op naar een warmere wereld?

In de aanloop naar de klimaattop in Cancún wordt het debat beheerst door de vraag of Europa bereid is zijn engagement rond CO2-reducties op te trekken van twintig naar dertig procent. De milieucommissie van het Europees Parlement heeft die eis alvast naar voor geschoven met de steun van de verschillende politieke families. De Europese Commissie zelf heeft een studie uitgebracht waarin wordt gewezen op de voordelen van een vermindering met dertig procent. In mei maakte de Commissie bekend dat de economische recessie het makkelijker maakt om dertig procent minder CO2 uit te stoten. Bovendien zou dat tegen 2020 veertig miljard euro uitsparen aan olie- en gasimport. Ook op het vlak van gezondheidskosten zou vanaf 2020 jaarlijks tussen de 320 en de 923 miljoen euro bespaard kunnen worden. Dat schrijft het ngo-netwerk Health and Environment Alliance in de studie Acting now for better health: A 30% target for EU Climate policy.

Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië zijn alvast vragende partij voor een engagement van dertig procent CO2-reductie. Dat zou overigens ook België extra winst opleveren uit de veiling van een groter aantal emissierechten en een hogere prijs per ton CO2.

Hoewel vaak gesteld wordt dat de bedrijfswereld voorstander is van een sterk klimaatakkoord, schreef Business Europe –dat 20 miljoen bedrijven in 34 landen vertegenwoordigt– een brief aan het Belgische EU-voorzitterschap waarin het uitdrukkelijk vraagt niet naar de dertig procent te gaan omdat dat de concurrentiekracht zou schaden. Ook minister Schauvliege lijkt te aarzelen, ondanks de vele pluspunten van een ambitieuze reductie. Schauvliege: ‘Sommigen wijzen erop dat het aanbod in Kopenhagen ook niet gewerkt heeft. Als we nu de discussie voeren en we stellen vast dat er toch weerstand is, dan bestaat het risico dat ons dit als blok gaat verzwakken en dat men in Cancún weer tegenover een verdeeld Europa staat.’

Toch onderstreept Schauvliege in een gezamenlijke verklaring met EU-Commisaris voor Klimaat Connie Hedegaard het belang van leiderschap en stelt ze dat het ‘onaanvaardbaar zou zijn geen concrete resultaten te boeken in Cancun’. Toch is de verwachting dat Cancún niet meer dan deelakkoorden zal opleveren, bijvoorbeeld over bossen en adaptatie. De grote knopen worden naar alle waarschijnlijkheid nog maar eens doorgeschoven naar een volgende klimaattop, de COP 17 in Zuid-Afrika volgend jaar.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.