De verkrachting van Vrouwe Justitia

De scheiding der machten staat onder druk, en dat niet alleen in schurkenstaten. Tijd om ons bijzonder ongerust te maken.
Baron Charles Louis de La Brède et de Montesquieu zou zich dezer dagen omdraaien in zijn graf. Frankrijks belangrijkste filosoof van de Verlichting was immers degene die de trias politica bedacht, de scheiding der machten, hét fundament van democratische staten. Omdat iedereen weet dat macht corrumpeert (en altijd naar meer smaakt) moeten verschillende machten onafhankelijk van elkaar werken en elkaar zo in evenwicht houden. Vooral de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht is essentieel als heren en dames van de wetgevende (parlement) en uitvoerende (regering) zich misdragen of zich niet aan de wet houden.

Maar de meer dan verontrustende, want mondiale, trend is dat deze trias politicia niet meer alleen door dictators in deze of gene bananenrepubliek aan de militaire laars wordt gelapt, maar dat dit ook open en bloot in westerse en andere democratieën gebeurt. Op amper een week tijd waren vier ernstige voorbeelden in het nieuws. De pertinente vraag is of we nog van democratieën mogen spreken, als na de parlementaire controle nu ook de rechterlijke macht langzaam maar zeker wordt ondergraven.

Laten we in het Oosten beginnen: Pakistan. Begin april sloeg de oproerpolitie in op vreemde demonstranten: keurig in kostuum geklede advocaten en juristen. Die waren boos omdat president Musharraf heeft besloten de alom gewaardeerde opperrechter van het Hooggerechtshof, Iftikhar Mohammad Chaudry, te arresteren en te ontslaan.

In Pakistan hebben generaal Musharraf en zijn leger de macht. Maar de laatste jaren kende het land een nooit geziene vrijheid van meningsuiting voor media, maatschappelijke organisaties en justitie. Blijkbaar heeft dat nu lang genoeg geduurd. Terwijl Musharraf onder Amerikaanse druk de strijd tegen het terrorisme moest opvoeren, heeft Chaudry het aangedurfd de schendingen van mensenrechten in deze strijd te onderzoeken, net als gesjoemel bij de verkiezingen in 2002. Later dit jaar zijn er opnieuw verkiezingen en Musharraf kan onafhankelijke critici die hun werk goed doen niet gebruiken. Het onafhankelijke televisiestation Geo, dat over de vele demonstraties berichtte, werd door de politie kort en klein geslagen.  
   
In Washington liet het ministerie van Buitenlandse zaken weten ‘zich grote zorgen’ te maken. Zelf hebben ze intussen soortgelijke katten te geselen. Het Witte Huis zorgde eind maart immers voor het zoveelste schandaal over ongrondwettelijke praktijken van de uitvoerende macht. Na het illegaal afluisteren van virtueel alle Amerikanen en het aftappen van financiële gegevens (Swiftgate), draait het laatste schandaal rond het ontslag van acht procureurs  door de minister van Justitie Alberto R. Gonzalez, mogelijk op instigatie van de politiek adviseur van het Witte Huis, Karl Rove.
De procureurs -tien procent van alle federale openbare aanklagers- werden te kritisch bevonden. Ze zouden iets te ijverig zijn geweest in hun onderzoek naar corruptie bij vooraanstaande Republikeinen. Bush accepteerde dat de (sinds kort weer door Democraten gedomineerde) Senaat zijn adviseurs ondervroeg over dit ontslag, maar niet onder ede. En er mochten geen notulen gemaakt worden. Ze zouden wel eens de waarheid kunnen vertellen en zichzelf beschuldigen.

Net als in Pakistan houdt ook in de VS de verkrachting van vrouwe justitia verband met de strijd tegen het terrorisme. En net als in Pakistan werden ook in de VS zeldzame kritische media als the New York Times geïntimideerd en beschuldigd van onpatriottisch gedrag. Bush beroept zich in dit soort situaties graag op ‘het Amerikaanse volk’. Zijn woordvoerder Snow: ‘De mensen in Amerika zullen zeggen: “Wacht eens even, waar zijn ze in de senaat eigenlijk op uit?”’
Misschien moesten we naast Montesquieu ook Abraham Lincoln weer eens tot leven wekken. Deze zestiende (en in 1865 doodgeschoten) president van de VS zei ‘Ik heb het volste vertrouwen in de burgers. Op voorwaarde dat je hen de waarheid vertelt, kunnen ze elke nationale crisis aan. Het is alleen zaak hen de echte feiten te bezorgen.’ Wij kunnen alleen maar vaststellen dat Osama bin Laden en de zijnen hard op weg zijn om te slagen in hun missie: het vernietigen van het westerse democratische bestel. 

Iets zuidelijker, in Lima, speelt momenteel een soortgelijk verhaal. De Peruaanse president Alan Garcia veranderde zijn land tijdens zijn vorige presidentschap (van ‘85 tot ‘90) in een puinhoop, waarna hij werd opgevolgd door de volgende schurk van dienst, Alberto Fujimori. De Peruanen werden letterlijk verscheurd tussen het geweld van guerillagroep het Lichtend Pad en de militaire terreur van de staat. Onder Garcia vond de beruchte massamoord in El Fronton plaats.
Na de publicatie van het onderzoeksrapport Para que no se repita, wil men de verantwoordelijken voor die slachting juridisch vervolgen. Ook Garcia kan voor het Interamerikaans Hof berecht worden, als Peru het zelf niet doet. De man heeft echter een perfide ontsnappingmiddel: door de doodstraf weer in te voeren, wordt Peru uit het Interamerikaans Hof gezet, dat daarmee dus ook de jurisdictie over het land verliest. 

Ook in ons verlichte Europa wordt vrouwe Justitia verkracht. Zo benoemde president Chirac de laatste tijd bevriende magistraten, tegen officiële adviezen van het hoogste rechterlijke adviesorgaan in. Dankzij de benoeming van bijvoorbeeld de bevriende magistraat Philippe Courroye tot procureur in Nanterre hoopt Chirac niet vervolgd te worden voor fraude en corruptie, als hij straks met zijn presidentschap ook zijn immuniteit verliest. Intussen meldde Le Canard Enchainé dat Sarkozy gratie aan Chirac beloofde, in ruil voor diens steun in de presidentsverkiezingen. 

Volgens Montesquieu was een sterke bovenklasse, verdeeld over de verschillende machten, noodzakelijk om machtsmisbruik en despotisme tegen te gaan. De exemplarische grondwet van Frankrijk en die van de VS uit de achttiende eeuw zijn hierop gebaseerd. Maar mijnheer de baron, wat als de bovenklasse door machtswellust zélf uw esprit des lois uit het oog verliest? Robespierre erbij halen? Nee toch!?

Met dank aan Alma De Walsche

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.