De wandelende dorpen van Neder-Congo

In de Congolese provincie Neder-Congo (Bas-Congo) kan je maar beter niet teveel vertrouwen op de landkaart. Dorpen worden er verlaten en tientallen kilomters verder weer opgebouwd om dichter bij een goede weg te raken. Migranten die na tientallen jaren terugkeren hebben soms moeite om hun geboortegrond terug te vinden.
Fabien Tekadiamona keek vreemd op toen hij na twintig jaar in Europa terugkeerde naar zijn geboortedorp Kituengi, 140 kilometer ten westen van Kinshasa. Hij vond er verwilderde akkers, door onkruid overwoekerde resten van huizen en geen levende ziel om uitleg te vragen.

Ontmoedigd keerde hij op zijn stappen terug, tot hij een oude oom tegenkwam die hem meenam naar Niala, het nieuwe dorp van zijn ouders 80 kilometer verderop. “Als het toeval er niet voor had gezorgd dat ik die oom tegenkwam, hadden jullie me nooit meer teruggezien”, zei hij bij het weerzien met zijn ouders.

De voormalige chef van het dorp, Joseph Mandengo, legt uit waarom hij in de jaren negentig besloot het erg afgelegen Kituengi te verlaten: “Kituengi had ernstige problemen. Er kwam geen enkele auto omdat de weg te slecht was. We konden geen noodzakelijke levensmiddelen meer aanvoeren. Onze oogst lag weg te rotten omdat we hem niet verkocht kregen.”

In heel de provincie Neder-Congo besluiten dorpsgemeenschappen met de regelmaat van de klok om hun boeltje te pakken en enkele tientallen kilometer verderop te gaan wonen. De wegen en vooral de onverharde landbouwwegen zijn in tien jaar vrijwel niet meer onderhouden. Regio’s die ooit vruchtbaar landbouwgebied waren, raken stilaan geïsoleerd.

Terug naar de snelweg

Zo verging het ook het dorp van Dilu Kembo, een voormalige voetballer van Imana Daring in Matadi. Toen hij twee jaar geleden terugkeerde bleek zijn dorp dertig kilometer verder te liggen, langs de “route nationale 1” tussen Matadi en Boma. Het achtergelaten dorp is nu een opleidingscentrum voor de Congolese politie.

“Ik ben niet zo voor die wandelende dorpen”, zegt Kembo, “omdat dat de geschiedenis en de geografie van de provincie vervalst. Als we niet opletten, leidt dit tot het uiteenvallen van heel wat families.”

De dorpelingen vertrekken niet alleen om economische redenen. Soms is de aanleiding een conflict over grond of beschuldigingen van hekserij of vervloekingen. Zo vertrok de weduwe Gertrude Mabiala met heel haar clan uit haar dorp Ntua-Nseke op 90 kilometer van Matadi omdat de buren haar chanteerden met beschuldigingen van hekserij. Ze bouwden een nieuw dorp op 45 kilometer van het oude, langs de grote weg. Voor hun vertrek hebben ze hun oude huizen zorgvuldig platgebrand om te voorkomen dat het schuilplaatsen zouden worden voor de talrijke struikrovers in de streek.

Een nieuw leven

De verplaatste dorpelingen zijn meestal blij met hun beslissing. Ze kunnen hun landbouwproducten gemakkelijker verkopen of ruilen tegen essentiële voedingsmiddelen als zout, suiker, gezouten vis, rijst of melk. De kinderen gaan voor het eerst regelmatig naar school en een tripje naar de stad behoort weer tot de mogelijkheden.

“Sinds ik elke dag bankbiljetten door mijn vingers kan laten gaan, heb ik een oude droom kunnen waarmaken,” zegt zegt Daniel Panzu, een opgetogen verpleger uit het nieuw dorp Kinsamba-Zole. “Ik heb nu een fiets voor mijn dagelijkse boodschappen”.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.