Deal met Iran nog steeds mogelijk, zeggen experts

Volgens het Brusselse instituut is het wel degelijk mogelijk om een overeenkomst met Iran te sluiten die bevredigend is voor beide partijen. Iran zal dan moeten instemmen met voorwaarden die garanderen dat het atoomprogramma niet militair gebruikt kan worden. Ook moet het openheid geven over het oude atoomprogramma, van voor 2003, en moet het uranium dat voor 20 procent verrijkt is ruilen voor brandstofstaven uit het buitenland.

In ruil daarvoor zouden de P5+1-landen – dat zijn de permanente leden van de Veiligheidsraad, plus Duitsland – de zware nieuwe sancties bevriezen, de bestaande sancties afbouwen, en erkennen dat Iran het recht heeft om uranium tot 5 procent te verrijken.

Turkse aanpak

De International Crisis Group roept Europa en de Verenigde Staten op om lessen te trekken uit de Turkse aanpak: geen isolatie en sabotage, maar een open gesprek. “Economische druk is zinloos, in het beste geval, in het slechtste geval contraproductief”, aldus het rapport. “Teheran moet een realistisch voorstel worden geboden.” Een keuze tussen sancties, die niet werken, of oorlog, die te afschuwelijk is om over na te denken, is geen echte keus. “Dat is een abjecte mislukking.”

Het rapport verscheen gisteren, kort na de weigering van Iran om het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) toe te laten tot een verdachte basis, in een periode waarin de Amerikaanse regering steeds meer onder druk staat van pro-Israëlpolitici om de sancties op te schroeven en de militaire dreiging te vergroten.

Nieuwe ronde

Vorige week accepteerde Iran wel na meer dan een jaar een verzoek van de Europese Unie om de onderhandelingen te hervatten. Een nieuwe ronde zal waarschijnlijk beginnen in maart of april, waarschijnlijk in Istanboel. Met de groeiende druk vanuit Israël op de achtergrond heeft dat geleid tot een stroom van nieuwe voorstellen die erg lijken op dat van de ICG: Iran moet uranium mogen verrijken tot 5 procent en laat inspecteurs toe, en de sancties worden afgebouwd.

Deze maand schaarde ook Seyed Hossein Mousavian zich daarachter. Hij is een Iraanse diplomaat die nu verbonden is aan de Princeton-universiteit maar woordvoerder was van de Iraanse onderhandelaars.

Het rapport van de ICG prijst de rol van Turkije, dat in 2010 met Brazilië tot een voorstel kwam om aan vertrouwen te werken. Dat voorstel lijkt op het ICG-voorstel, maar dat werd toen verworpen door de Verenigde Staten en de Europese Unie. Turkije heeft sinds die tijd op veel fronten nauw samengewerkt met Obama, voor wie premier Recep Tayyip Erdogan een van de favoriete buitenlandse leiders is geworden. Maar door het verzet tegen de westerse sancties is Turkije nog wel geloofwaardig voor Iran, aldus het rapport. Turkije wil ook niet dat Iran kernwapens krijgt, maar “is minder alarmistisch als het gaat om de status van het Iraanse programma, en gelooft dat het vooruitzicht van een Iran met kernwapens nog ver weg ligt en onzeker is.”