Demonstreren is een misdaad in Argentinië

De Argentijnse vakbondskoepel CTA hield gisteren samen met verscheidene mensenrechtenorganisaties demonstraties in Buenos Aires en de provincies Salta, Neuquen, Catamarca en Tucumán. We vragen niet om amnestie, want de mensen die beschuldigd worden hebben geen misdaad begaan, zegt Víctor Mendibil van CTA. Volgens Mendibil zijn sinds 1999 bijna 4.800 demonstranten vervolgd voor zaken als ‘wegblokkades’ of ‘schaden van de economische activiteit’. Die laatste aanklacht was oorspronkelijk bedoeld om zaken als fraude aan te pakken, maar hij wordt nu in de zuidelijke provincie Santa Cruz gebruikt tegen werklozen die een oliebedrijf bezetten.

Van de CTA, de vakbondskoepel die vooral ambtenaren en onderwijzers vertegenwoordigt, hebben 1.800 leden te maken met rechtsvervolging. De concurrent van de CTA, vakbondsfederatie CGT, is verbonden met rechtse facties van de regerende Peronisten. De CTA richtte zijn protest gisteren niet tegen de huidige president Nestor Kirchner, die behoort tot het centrum-linkse kamp van de Peronisten. De opinie van Kirchner en de CTA komt op het gebied van mensenrechten grotendeels overeen.

Volgens Mendibil zijn er vakbondsleiders in de noordelijke provincies die ieder afzonderlijk tussen de dertig en vijftig aanklachten aan hun broek kregen. Al die aanklachten hadden betrekking op deelname aan straatprotesten waarin naleving van de in de wet vastgelegde sociale rechten werd geëist. Die rechten werden in 1994 in de wet opgenomen.

Onder de vervolgde demonstranten zitten veel werknemers van het Spaanse oliebedrijf Repsol-YPF, een bedrijf waarin het vroegere staatsoliebedrijf Yacimientos Petrolíferos Fiscales (YPF) is opgegaan. Zij werden ontslagen toen het bedrijf begin jaren negentig geprivatiseerd werd. Ze eisen naleving van het contract waarin hen opbrengsten uit aandelen werden beloofd.

Hoewel de regering Kirchner zich actief inzet voor mensenrechten, lijken de belangen van onder meer werklozen op de lange baan te zijn geschoven, zegt de advocaat Claudio Pandolfi. Dat lokt protesten uit en daardoor loopt de spanning alleen maar hoger op.

Mendibil maakt zich vooral zorgen over het veelvuldig gebruik van de aanklacht coacción agravada (intimidatie door dreiging met geweld) door Argentijnse rechters. Die aanklacht wordt gebruikt om elk protest te criminaliseren, net als ‘onrechtmatige vrijheidsberoving’. Die laatste aanklacht was oorspronkelijk bedoeld voor ontvoeringszaken, maar hij wordt nu gebruikt voor demonstranten die ambtenaren een paar uur lang beletten hun kantoor binnen te gaan.

Toen de Argentijnse economie in 2001 instortte, steeg het aantal armen in het land naar 60 procent. Nu is dat 47,8 procent op een bevolking van 37 miljoen. Slechts 35 procent van de werkenden is actief in het formele circuit. Officieel bedraagt de werkloosheid 14,5 procent. Als werkloze kostwinners die nu maandelijks een uitkering van omgerekend ongeveer 40 euro ontvangen, worden meegerekend, dan stijgt dat aantal naar 21 procent.

Huishoudens die het moeten doen met minder dan 95 euro per maand, worden beschouwd als ‘behoeftig’. In die categorie valt 25 procent van de bevolking. Miljoenen mensen die voor de economische crisis al afhankelijk waren van het zwarte circuit, zijn nu helemaal zonder werk komen te zitten. (JS/PD)