Denktanks als dekmantel voor spionage

‘Diplomatie en journalistiek zijn traditionele dekmantels voor spionage’, aldus Winants op een lezing eind maart in Gent voor de Euro-Atlantische vereniging van België, afdeling Oost-Vlaanderen. ‘Maar we stellen vast dat buitenlandse inlichtingenofficieren ook andere dekmantels gebruiken. Een fenomeen dat meer en meer aan belang wint, zijn denktanks. In mei 2009 waren meer dan 2000 belangengroeperingen in het register van de Europese Commissie ingeschreven, terwijl er ongeveer 4600 groeperingen en individuen officieel belast waren om de belangen bij het Europees parlement te verdedigen.

Talloze pressiegroepen die in Brussel actief zijn, komen daarenboven niet voor in de officiële registers. Er is geen enkele regeling voorzien en er zijn ook geen statistieken over beschikbaar. De meeste denktanks, lobbyisten en dergelijke instellingen weigeren zich in België te registreren, net om hun dekmantel niet te moeten prijsgeven.’ Nog een andere cover voor spionage en inmenging zijn, aldus Winants, verenigingen met een sociaal, cultureel of religieus karakter die leden van migrantengemeenschappen trachten bijeen te brengen.

De vraag is hoe België moet reageren op buitenlandse spionnen die hun boekje te buiten gaan. Hen het land uit zetten –persona non grata verklaren- ligt zeer gevoelig. Winants: ‘Stel dat België een paar inlichtingenofficieren die onder diplomatieke dekmantel werken voor Rusland persona non grata zou verklaren, dan kan ik u verzekeren dat de Belgische ambassade in Moskou binnen de kortste tijd geledigd wordt, en dat iedereen verzocht wordt terug te keren.’ Winants pleit ervoor ‘om dialoogplatformen te ontwikkelen tussen de Staatsveiligheid en andere Belgische administraties en politieke organisaties teneine na te gaan welk gemeenschappelijk standpunt we zouden kunnen annemen ten opzichte van inmenging’.

‘Je hebt in Europa een aantal denktanks die niet echt onafhankelijk lijken te zijn’, reageert Geert Cami, directeur van de denktank Friends of Europe. ‘Maar de meerderheid lijkt me bonafide. Van spionage heb ik in elk geval geen weet. Het klopt wel dat veel denktanks niet bereid zijn het register van de Europese Commissie te onderschrijven. De reden daarvoor is echter dat het om een lobbyregister gaat, dat aangeeft wie welke belangen verdedigt. Wij zijn een onafhankelijke denktank en schrijven ons niet in in een filosofie van belangenverdedigers. Ik zie niet in waarom de Commissie naast dat lobbyregister geen register opstelt voor onafhankelijke denktanks.’