“Dictatuur is zo gek nog niet”

Periodieke verkiezingen leiden volgens het Ugandese parlementslid David Gumisiriza niet noodzakelijk tot duurzame ontwikkeling in Afrika. “Termen als ‘dictatuur’ en ‘democratie’ zouden in dit licht opnieuw gedefinieerd moeten worden”, zei hij in de marge van de bijeenkomst.

Niet alle parlementariërs deelden Gumisiriza’s visie. “Als een leider goed functioneert, wat heeft hij dan te vrezen van verkiezingen?”, aldus Omingo Magara, een Keniaanse wetgever. “Verkiezingen kunnen ook dienen om leiders wakker te schudden. Zonder verkiezingen slaat snel de zelfgenoegzaamheid toe.”

Over de situatie in Uganda bestaat internationaal zorg, omdat het parlement vorig jaar besloot de beperking op het aantal ambtstermijnen van de president op te heffen. Daardoor kon de huidige president Yoweri Museveni zich verkiesbaar stellen voor een derde termijn. Dit jaar is hij twintig jaar aan de macht.

Donoren en mensenrechtenorganisaties zien het instellen van een maximum regeringstermijn voor staatshoofden als een belangrijk middel om overheidscorruptie te beperken en vreedzame overgangen van de ene regering naar de volgende te bevorderen.

Museveni kreeg in het verleden lof vanwege de manier waarop hij de politieke en economische stabiliteit in Uganda herstelde, na een turbulente periode onder het bewind van Idi Amin en Milton Obote. Ook droeg zijn bestuur bij aan de inperking van het aantal HIV-besmettingen en verbeterde de mensenrechtensituatie in het land.

Mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch vrezen dat deze moeizaam bevochten vooruitgang nu op het spel staat. De organisatie wijst op een gelekt rapport van de Wereldbank, dat melding maakt van “wijdverbreide corruptie, nepotisme en vriendjespolitiek in Ugandese instituten.” Het rapport beveelt aan om de financiële steun aan Uganda te stoppen.

Tijdens de bijeenkomst werd ook gesproken over het misbruik van parlementaire macht door wetgevers om zichzelf riant te belonen. Die kwestie houdt de gemoederen in Kenia bezig sinds parlementsleden zichzelf een substantieel hogere reiskostenvergoeding en maandsalaris toekenden. In Uganda willen wetgevers eveneens hun salaris verhogen.

In Tanzania zijn dit soort eigenmachtige besluiten over salarissen niet mogelijk. Daar bestaat wetgeving die voorkomt dat parlementariërs het laatste woord hebben over hun beloning, zei Kilontsi Mporogomyi, een Tanzaniaanse wetgever.

De IPU is een overkoepelend orgaan voor 140 nationale parlementen in de hele wereld. De bijeenkomst die vandaag (12 mei) wordt afgesloten, trok ongeveer 1.500 afgevaardigden. Een van de doelen van IPU is het versterken van de democratie in lidstaten. (JS/PD)